Луғат. Тузувчилар: Абулқосимов Ҳ. П., Абулқосимов М.Ҳ

 Гаров 
ҳужжати (шаҳодатномаси) 
- 
қарз учун 
бериладиган облигация, яъни қарздор шахс тўловларини ўзи 
тўлай олмаган пайтларда қарз берувчининг ундан оладиган 
ҳужжати. 
Гаров шаҳодатномаси 
- савдо ва тижорат 
операцияларини амалга ошириш учун фойдаланиш мумкин 
бўлган кўчма ва кўчмас мол-мулкнинг қарздор томонидан 
гаровга қўйилиши ҳақидаги кредит ҳужжати.
 
 ГАТТ
— Савдо ва тарифлар бўйича Бош келишув — 
ташқи савдо операцияларини ўтказишда белгиланган 
тамойилларга амал қилишга рози бўлган мамлакатларни 
бирлаштирувчи савдо ва тариф масалалари бўйича халқаро 
акт. 
 Гиперинфляция
– товарлар баҳоси ва пул массасининг 
тез суръатда ошиб кетиши. Муомалага жуда кўп пул 

---

- 82 - 
чиқарилса, шундай ҳолат юз беради. Оқибатда пул бирлиги 
қадрсизланади 
ва 
тўлов 
оборотига 
салбий 
таъсир 
этади.Гиперинфляция нархлар ойига 1,5 баробар ошганда 
вужудга келади.
 Гипотеза, фараз, тахмин, мўлжал, гумон
(юнон.—асос, 
фараз). Илмий тадқиқотлар ва изланишлар жараёнида 
туғилаётган фараз, тахмин; мўлжал. Ушбу илмий назариянинг, 
яъни фаразнинг ҳақиқатга айланиши учун узоқ илмий 
изланишлар олиб бориш, тадқиқотлар ўтказиш ва амалий 
тажрибада исботлаш зарур.
 
 Глобал 
молиявий-иқтисодий 
бозор 
– 
жаҳон 
мамлакатлари ўртасидаги молиявий-иқтисодий алоқаларни 
ягона 
хўжалик тарзида 
амал қилишига 
асосланган 
муносабатлар. 
 Глобал муаммолар
— оламшумул иқтисодий, ижтимойи 
- сиёсий ва аҳамиятга эга бўлган ва ўз ечимини топишида 
жаҳондаги 
барча 
мамлакатларнинг 
биргаликдаги 
ҳаракатларини талаб этувчи цивилизациямизнинг энг долзарб 
масалалари. Улар жумласига жаҳон термоядро урушининг 
олдини олиш, халқаро терорчиликка қарши кураш ва барча 
халқлар учун тинчликни таъминлаш; ривожланган ва 
ривожланаётган мамлакатлар ўртасида ижтимоий - иқтисодий 
тараққиёт даражасидаги тафовутни бартараф этиш, очлик, 
қашшоқлик ва саводсизликни тугатиш, ривожланаётган 
мамлакатларда 
аҳолининг 
тез 
суръатлар 
билан 
кўпаяётганлигини тартибга солиш, атроф-муҳит ҳалокатли 
тарзда ифлосланиб бораётганлигининг олдини олиш; 
инсониятни керакли ресурслар, яъни озиқ-овқат, саноат хом 
ашёси, энергия манбалари билан таъминлаш, фан ва техника 
тараққиёти салбий оқибатларга олиб келишига йўл қўймаслик 
кабилар киради. Глобал муаммолар аввало жаҳонда кечаётган 
иқтисодий, ижтимоий - сиёсий, ҳарбий, илмий-технологик, 
ижтимоий-маданий жараёнларнинг умумбашарий аҳамият 
касб этиши туфайли вужудга келади. Глобал муаммоларни 4 
гуруҳга ажратиш мумкин: 1) 
халқаро сиёсий муносабатларда 

---

- 83 - 
вужудга келган Г.м. 
Бу муаммолар жаҳондаги ривожланган ва 
ривожланаётган ва қолоқ мамлакатлар ўртасидаги тафовут 
билан боғлиқ ўзаро сиёсий муносабатларда намоён бўлади; 2) 
халқаро иқтисодий муносабатларда пайдо бўлган Г.м
. Бу 
муаммолар жаҳондаги ривожланган ва ривожланаётган ва 
қолоқ мамлакатлар ўртасидаги тафовут билан боғлиқ ўзаро 
иқтисодий муносабатларда намоён бўлади (масалан, миллий 
бозорни сиқиб қўйиш,қарам ва қолоқ мамлакатлар билан 
тенгсиз савдо-сотиқ алоқалари, уларнинг ресурларини арзон 
нархларда четга олиб кетиш, қарзга ботириш ва шу кабилар; 3) 
ижтимоий соҳада вужудга келган Г.м.
- жаҳон аҳолиси 
муттасил кўпайиб бориши натижасида Осиё ва Африка 
мамлакатларида озиқ-овқат, ичимлик сув танқислиги кучайиб, 
бу ҳол бошқа мамлакатларда ҳам кузатилаётганлиги, жаҳон 
аҳолисининг 
муайян 
қисми 
очарчиликни 
бошдан 
кечираётгани, саводсиз эканлиги, ахборот-технология ва 
умуман фан-техника тараққиёти самараларидан баҳраманд 
эмаслиги, бутун инсониятга хавф туғдирувчи касалликлар 
(масалан, ОИТС) тез тарқалаётганлиги шундай муаммолар 
сирасига 
киради; 
4)инсон 
ва 
табиат 
ўртасидаги 
муносабатларнинг бузилиши натижасида вужудга келган Г.м. 
Улар жумласига Орол ва Оролбўйи экологик муаммоси ҳам 
киради.