Луғат. Тузувчилар: Абулқосимов Ҳ. П., Абулқосимов М.Ҳ

Табиий 
бойлик
– 
миллий 
бойликнинг 
табиат 
инъомларидан иборат бўлган, фойдаланишга жалб қилинган, 
ишлаб чиқаришнинг шарт - шароитини ва инсон 
фаолиятининг ташқи муҳитини ташкил қиладиган қисми. 
Табиий ишсизлик
дейилганда ишчи кучи ҳаракати ва 
унинг маълум бир жамият аъзоси сифатидаги меҳнат ҳулқига 
алоқадор бўлган иш билан банд бўлмаганлик ҳолатига 
айтилади. 
Табиий 
монополия
– 
корхонанинг 
технологик 
хусусиятлари сабабли маҳсулотга бўлган талабни қондириш 
рақобат мавжуд бўлмаган шароитда самаралироқ амалга 
оширилувчи товар бозорининг ҳолати. Табиий монополиялар 
– иқтисодий фаолиятнинг техникавий ва технологик 
хусусиятлари тақозо қилиб, улар рақобатни қуллаш мумкин 
бўлмаган ёки қийин бўлган соҳаларни ўз ичига олади: Сув, 
энергия, газ таъминоти корхоналари; темир йул транспорти; 
ҳарбий - мудофаа мажмуаси корхоналари.
Табиий салоҳият - 
табиий ресурслар миқдори ва сифати 
ишлаб чиқаришнинг об-ҳаво шароити. 
 
 Тадбиркор
деб, иқтисодий ресурслар: ишлаб чиқариш 
воситалари, ишчи кучи ва табиий ресурсларнинг бир - бирига 
қўшилишини 
таъминлайдиган 
ташкилотчи, 
янгиликка 
интилувчи ташаббускор, иқтисодий ва бошқа хавф -хатардан 
қўрқмайдиган кишиларга айтилади. 
Тадбиркор
, бу ноаниқ 
даромадга эга кишилар. Таваккалчилик хатари унинг бош 

---

- 326 - 
хусусиятидир (Р. Контильон. У бу атамани иқтисодий фанга 
ҳам олиб кирган). 
Тадбиркор
тижорат билан шуғулланиб, 
фойда олиш мақсадида таваккалчилик қилувчи мулк эгаси (А. 
Смит). 
Тадбиркор
иқтисодий агент сифатида фойда олиш учун 
ўз тажрибаси ва билимини таваккалчилик хатаридан қўрқмай 
ишга солувчи шахс (Ж. Б. Сей). 
Тадбиркор
фойданинг 
ўсишини мақсад қилиб қўядиган, хатарга тайёр турадиган ва 
кишиларни бирлаштира оладиган ташаббускор шахс (В. 
Замберг). 
Тадбиркор
ишлаб 
чиқариш 
омиллари 
уйғунлашувининг янги нисбатини изловчи, иқтисодий ўсиши 
таъминловчи ва новаторлик хусусиятлари юқори даражада 
ривожланган киши. (И. Шумпетер).

Тадбиркорлик –
мулкчилик субъектларининг амалдаги 
қонунлар 
доирасида 
ташаббускорлик 
билан 
тайёр 
маҳсулотларни ишлаб чиқариш ва хизмат кўрсатиш 
натижасида даромад ҳамда фойда олишга қаратилган 
фаолиятидир
. Тадбиркорлик фаолияти
– фойда олиш 
мақсадида таҳлика (таваккалчилик) билан ҳамда мулкий 
жавобгарлик асосида ва амалдаги қонунлар доирасида ўз 
ташаббуси 
билан 
амалга 
ошириладиган 
иқтисодий 
фаолиятдир.