Луғат. Тузувчилар: Абулқосимов Ҳ. П., Абулқосимов М.Ҳ

Маркетинг ревизияси (тафтиши
) - фирма фаолияти 
давомида вужудга келган муаммоларни аниқлаш, уни 
бартараф этишнинг ички имкониятларини топиш, шунингдек, 
маркетинг фаолияти бўйича керакли тавсиялар ишлаб чиқиш 
мақсадида уни доимий равишда мунтазам ва ҳар томонлама 
тафтиш қилиш. 
Маркетинг режаси (дастури
) - маркетинг фаолияти 
турлари ва унинг йўналишини аниқлаш. Одатда, М. р. 
қуйидагилардан иборат бўлади: 1) фирма мақсадининг 
таърифи; 2) бозор фаолияти натижаларининг таҳлили; 3) 
фирма фаолиятининг ҳар бир бозор бўйича маркетинг 
стратегиясининг таърифи; 4) маркетинг тадбирларини амалга 
ошириш усуллари; 5) маркетинг режаси бажарилишини 
назорат қилиш тартиби. 
Маркетинг стратегияси
- бозорни кенгайтириш ва юқори 
фойда олиш мақсадида маркетинг фаолиятини ташкил 
этишнинг самарали усулларини аниқлаш. 
Маркетинг субъекти -
ишлаб чиқарувчи ва хизмат 
кўрсатувчи, улгуржи ва чакана савдо корхоналари, маркетинг 
мутахассислари ҳамда турли хил истеъмолчилар. Ҳар бир 
субъект маркетинг фаолиятини амалга оширишда маълум 
вазифаларни бажаради. Одатда, хўжалик ташкилотлари 
воситачилик 
вазифасини 
бажарувчи 
маркетинг 
мутахассисларини жалб этиб туради. 

---

- 236 - 
Маркетингни ташкил қилиш
(уюштириш, тузиш, жалб 
қилиш) -маркетинг хизматини бошқарадиган идораларнинг 
ташкилий қурилиши. М. т. қ.нинг бир неча хил варианти 
мавжуд: 1. Вазифалари бўйича маркетинг хизмати ташкил 
қилинса, жавобгарлик айрим олинган соҳалар (таъминот, 
сотиш, тақсимлаш ва шу кабилар)га тенг тақсимланади. 
Маркетинг фаолиятининг алоҳида вазифалари - бозорни 
тадқиқ 
қилиш, 
ишлаб 
чиқариш 
ва 
маркетингни 
режалаштириш, хизмат ва сотувни бошқарищ ҳамда сотувни 
рағбатлантириш бўйича ҳам бўлимлар ташкил қилиш мумкин. 
Маркетингни ташкил қилишнинг бу шаклидан бозор унчалик 
катта бўлмай, ундаги товарлар тури хилма-хил бўлмаганда ва 
улар бир бутун деб қаралган ҳолларда фойдаланилади. 2. 
“Товар турлари бўйича” маркетингни ташкил қилишда 
товарлар кўп ишлаб чиқарилган бўлиб, уни ишлаб чиқариш ва 
сотищ ўзига хос алоҳида шартларни талаб қилса, 
товарлариинг айрим турлари учун жавобгарлар белгиланади. 
Бироқ бундай ҳолларда ахборот алоқалари ўрнатиш; бнр - 
бирининг вазифасини бажарадиган илмий текшириш ва 
сотувчи тармоқлар учун қўшимча маблағ сарфлаш лозим 
бўлади. 3. Бозорлар бўйича маркетингни ташкил қилиш айрим 
олинган бозорларнинг хусусиятлари жуда муҳим бўлиб, 
сегментлар маҳсулотга алоҳида эътибор талаб қилган 
ҳолларда қўлланилади. 4. “Ҳудудлар бўйича” маркетингни 
ташкил қилиш маълум бир ҳудудда сотилаётган товар турлари 
ўртасидаги 
фарқ 
унчалик 
катта 
бўлмаган, 
лекин 
истеъмолчиларнинг демографик ва маданий фарқлари катта 
бўлган ҳолларда қўлланилади.