Лрмакогнозия фармаи'втика и н с т и т у т д а р и

Усимликнинг хдмма к,исми зах,арли!
Географик таркалиши. Тогларнинг паст ва урта кисмидаги 
салкин, кенг яп рокл и урм он ларда, нам говак в а чиринди тупрокли 
ёр л а р д а усади. Асосан Украинанинг гарбий (К а р п а т тогларида, 
т у м а н л ар и д а, шимолий К а в к а з д а , Р арбий З а к а в к а з ь е д а ва М олдова 
республикасида учрайди. М осква вилоятида устирилади.
Мах,сулот тайёрлаш. Усимлик эрта бах,ордан (хали ку к ар м а сд ан
олдин) то ёзнинг охиригача (гулл аган и да ёки мева тукканида
276

---

и л Д и з п о я с и
к о в л а б
о л и н а д и .
С унгра 
у н и
ю в и б ,
у з у н а с й г а
в а  
к у н д а л а н г и г а к е с и б к у р и т и л а д и .
Мах,сулотнинг ташки куриниши. Тайёр махсулот узун асй га ва 
к ун д ал ан гига ки рки лган , узунлиги 3— 4 см, эни 1— 2 см ли илдизпбя 
б у л а к л а р и д а н иборат. И л дизпоянинг таш к и томони кунгир-кулранг, 
гадир-будур ва буришган, ички томони эса ок. ёки оч кул ранг. 
М ахсулот хидсиз, уткир-ёкимсиз м азаси бор.
М ахсулот намлиги 13 %, 3 см дан ки ск а б улган илд и зп оял ар 3 %, 
поя, и лд и зл ард ан а ж р а т и л м а г а н илдизпоя ва б о ш к а ки см л а р 3 % ,
органик а р а л а ш м а л а р 0,5— 1 %, минерал а р а л а ш м а л а р 1— 2 % д ан 
ошик, махсулот таркиб и даги а л к а л о и д л а р микдори 0,55 % д ан кам 
булмаслиги керак.
Кимёвий таркиби. Усимликнинг хам м а кисмида (илдизпоясида 
0,5— 0,9 % , ер устки кисм ида 0,2—0,25 % г ач а) а л к а л о и д л а р б у л а д и .1
Асосий ал ка л о и д л ар и гиосциамин 
(0 ,3 —0 , 4 % )
ва скополамин 
(0,02— 0,04 % )
Ишлатилиши. С а н о а тд а мах,сулотдан атропин, гиосциамин ва 
скополамин ал кал оид л ари ни н г п реп аратлари (тузлари) олинади.
Т А Р К И Б И Д А Х И Н О Л И Н У Н У МИ Г А К И Р У В Ч И А Л К А Л О И Д Л А Р
Б У Л Г А Н Д О Р И В О Р У С И М Л И К Л А Р