Loyiha toshkent davlat yuridik universiteti

 
 
 
 
 
 
 
 
2. Fuqarolik huquqi obyektlarining turlari: 
a) moddiy ne’matlar 
 
Mol-mulk  –  fuqarolik  huquqining  obyekti  sifatida.  Fuqarolik-
huquqiy  munosabatlarning  obyekti  bo‘lib  ko‘ringan  mulk  tushunchasi 
to‘g‘risida  to‘xtalib,  shuni  aytish  kerakki,  ba’zi  hollarda  ashyo,  narsalar 
mulk  deb  atalsa  ham  mol-mulk  atamasining  ma’nosi  birmuncha  keng 
bo‘lishini bilamiz. 
Mol-mulk  muayyan  shaxsga  (fuqaro  yoki  yuridik  shaxsga)  egalik 
huquqi  bilan  tegishli  ayrim  ashyolar  yoki  ashyolarning  yig‘indisidir. 
Demak,  mol-mulk  bu  munosabatdir  (bu  haqda  mulk  huquqi  va  boshqa 
ashyoviy huquqlar mavzusida yanada batafsil to‘xtaymiz). 
FKning  83-moddasida  mol-mulk  turlari  ko‘rsatilgan.  Unga  asosan 
mol-mulk ko‘chmas va ko‘char mulkka bo‘linadi. 
Qonunchilikdagi o‘zgarishlarga ko‘ra, ko‘chmas mulklarning doirasi 
kengaytirilib,  ular  jumlasiga  er  uchastkalari,  er  osti  boyliklar,  binolar, 
inshootlar, ko‘p yillik dov-daraxtlar va yer bilan uzviy bog‘langan boshqa 
mol-mulk,  ya’ni  belgilangan  maqsadiga  nomutanosib  zarar  yetkazmagan 
holda joyini o‘zgartirish mumkin bo‘lmaydigan obyektlar kiritildi. 
Ko‘chmas  mol-mulk  bilan  bog‘liq  huquqlarni  olish  yoki 
begonalashtirish  FKning  84-moddasida  belgilangan  tartibda  davlat 
ro‘yxatidan  o‘tkazish  orqali  amalga  oshiriladi.  FKning  83-moddasi            
3-qismida  qonunda  boshqa  mol-mulk  ham  ko‘chmas  mol-mulk  qatoriga 
kiritilishi mumkinligi belgilangan. Ta’kidlanganidek, ko‘chmas mulk bilan 
bog‘liq  asosiy  xususiyat  shundaki,  u  yer  bilan  bog‘liq  bo‘lib,  bir  joydan 
ikkinchi joyga ko‘chirish natijasida o‘z xususiyatini yo‘qotadi. 
Vazifasiga  va  tayinlanish  maqsadiga  zarar  yetkazmagan  holda  bir 
joydan  ikkinchi  joyga  ko‘chirilishi  mumkin  bo‘lgan  mol-mulk  ko‘char 
mulk  jumlasiga  kiradi.  Qonunda  nazarda  tutilgan  hollardan  tashqari 
ko‘char  mulkka  bo‘lgan  huquqlarni  davlat  ro‘yxatidan  o‘tkazish  talab 
etilmaydi.