Loyiha toshkent davlat yuridik universiteti

Nazorat uchun savollar: 
 
1.  Ma’lumki,  delikt  boʻyicha  fuqarolik-huquqiy  javobgarlikni 
belgilashda zararning mavjud boʻlish fakti asosiy omillardan biri sanaladi. 
Majburiyatlarni  buzganlik  uchun  fuqarolik-huquqiy  javobgarlikda  esa 
zarar  faktining  boʻlishi  majburiy  emasligi  angalishiladi.  Ushbu  holatni 
muhokama qiling? 
2. 
Majburiyatlarni 
buzganlik 
uchun 
fuqarolik-huquqiy 
javobgarlikning  chorasi  sifatida  asosan  neustoyka  qoʻllaniladi.  Shu 
jihatdan  zararni  qoplashni  fuqarolik-huquqiy  javobgarlik  chorasi  sifatida 
e’tirof  etish  va  majburiyatlarni  buzganlik  uchun  qoʻllash  mumkin  yoki 
mumkin emaslik holatini tahlil qiling? 
3. A. pochta boʻlimida xorijiy oylik ilmiy jurnaliga uyiga olib kelish 
sharti bilan obuna boʻldi. Iyun-avgust oylarida u chet elga xizmat safariga 
ketdi. Qaytganidan keyin shu oylar uchun  jurnal berilmaganligini bildi va 
obuna  shartiga  koʻra  kechiktirilgan  davr  uchun  60  ming  soʻm  neustoyka 
toʻlashni  talab  qildi.  Pochta  boʻlimi  A.ni  yoʻqligi  uchun  jurnali  yetkazib 
bermaganligini,  qolaversa  jurnallar  sentyabrda  toʻliq  yetkazib  berilganini 
va A.ga hech qanday zarar etmaganligini bildirib, neustoyka toʻlashni rad 
etadi. 
Kim  haq?  Agar  A  komondirovkaga  ketmasdan  uyda  boʻlganda 
huquqiy echim oʻzgaradimi? 
4. Intensiv olma bogʻlari parvarishi bilan shugʻullanuvchi “Qirmizi” 
fermer xoʻjaligi konserva zavodi bilan 2015 yil iyun-avgust oyida 70 tonna 
olma  yetkazib  berishga  shartnoma  tuzadi.  Biroq  25-26  mart  kunlari 
kechasi  havo  -5°ga  tushganligi  sababli  faqat  30  tonna  olma  yetkazib 
beradi.  Fermer  xoʻjaligi  konserva  zavodiga  oʻz  majburiyatining  qisman 
bajarganligiga  fors-major  holatlari  sabab  boʻlganini  asos  qiladi  va 
meteostanstіya  ma’lumotnomasini  ilova  qiladi.  Konserva  zavodi  qoʻshni 

---

274 
 
fermer  xoʻjaligi  xuddi  shunday  sharoitda  bogʻga  suv  qoʻyib  va  kechasi 
tezak  tutinlarini  qoplab,  hosilni  saqlab  qolganiini  vaj  qilib  “Qirmizi” 
fermer  xoʻjaligini  shartnoma  majburiyatlarini  bajarmaslikda  aybdor 
hisoblaydi va neustoyka toʻlashni talab qiladi.  
Fors-major  holatiga  tavsif  bering.  Majburiyatni  buzganlik  uchun 
javobgarlik  asosi  sifatida  ayb  qanday  namoyon  boʻladi?  Masalaga 
huquqiy baho bering.