80
boshqarish organlari uchastka saylov komissiyasiga amaliy yordam beradi. Bundan
tashqari fuqarolarning o’zini o’zi boshqarish organlari saylovlarda targ’ibot ishlarini
olib borishda ishtirok etadi.
Saylovlarda turli davlat orgalari ham ishtirok etadi. Ularning ishtiroki
saylovlarni o’tkazishga ko’maklashish, qonun buzilishlarini oldini olish, saylovchilar
huquqlari buzilganda ularni tiklash hisoblanadi. Ularda biror – bir tazyiq o’tkazish
vakolati yo’q. Turli davlat organlarining saylovda ishtirok etish vazifasi turlicha.
Mahalliy davlat hokimiyati organlari (kengashlar, hokimlar) saylov
okruglarini, saylov uchastkalarini tuzishda tegishli saylov komissiyalarini
shakllantirish, saylov o’tkazish joylarini ajratish, ularni rasmiylashtirish, saylov
uchastkalarini moddiy ta’minlashga yordam berish orqali saylovda ishtirok etadi.
Sud, prokuratura organlari saylovlarni qonuniy o’tishini ta’minlaydi. Sudlar
saylov jarayoni davrida fuqarolar shikoyatlarini darhol ko’rib chiqib, baxslarni hal
qiladi.
Davlatning turli ijro organlari ham saylov ishtirokchisi sifatida ishtirok etadi.
Ichki ishlar organlari havfsizlikni ta’minlaydi, saylov hujjatlarini еtkazib berish,
saqlanishini ta’minlaydi.
Tashqi ishlar vazirligi xorijiy mamlakatlarda saylov uchastklarini tuzishda,
xorijiy mamlakatlardagi diplomatik muassasalarda, saylovchilar ro’yxatini tuzishda,
saylovni tinch o’tishini ta’minlashda ishtirok etadi.
Saylovlarda harbiy tashkilotlar ham ishtirokchi bo’lishi mumkin. Harbiy
qismlarda tuziladigan saylov uchastkalarida saylovchilar ro’yxati harbiy qism
qo’mondonligi taklifiga binoan tuziladi.
Sanatoriyalar, dam olish uylari, kasalxonalar ham saylovlarda ishtirok etadi.
Shu joylarda tuziladigan saylovchilar ro’yxati mazkur muassasaning rahbarlari
tomonidan taqdim etilgan ma’lumotlar asosida tuziladi.
Xulosa
Saylov-huquqiy munosabatlari, huquqiy munosabatlarning bir turi bo’lib,
alohida huquqiy normalar bilan tartibga solinadi. Saylov-huquqiy munosabatlari
mavjud ekan, tabiiy ravishda ularning ishtirokchilari (sub’ektlari) ham mavjud.
Konstitusiyaviy-huquqiy munosabatlarning sub’ektlarining ba’zilari saylov-huquqiy
munosabatlar ishtirokchisi bo’lishi mumkin. Faqat ular oldiga ba’zi talablar qo’yiladi.
Masalan, fuqaro saylov-huquqiy munosabat ishtirokchisi bo’lishi uchun ma’lum
yoshga (yoshlarga) to’lgan bo’lishi kerak.
O’zbekistonda saylov ishtirokchilari turlicha bo’lib, ular bir butun tuzilmani
tashkil etadi. Sub’ektlar orasida fuqaro alohida o’ringa ega. U boshqa sub’ektlar
tarkibida yoki vakillar bo’lib saylovda qatnashadi.
Do'stlaringiz bilan baham: