Loyiha O‘zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik universiteti

Ma’lumot  uchun!  O’qning  yo‘nalishini  aniqlash  to‘siqdagi 

jarohatdan  o‘q  tekkan  nuqtani  birlashtirish  usuli  bilan  erishiladi. 

Eshik, deraza, shishalarning sinig‘i va bo‘laklarning shakli va singan, 

teshilgan  joyning  qirg‘oqlari  orqali  qaysi  tomondan  o‘q  otilganligi 

ma’lum  bo‘ladi.  O’qning  uzilgan  joyida  aylana  shaklida  darz  ketgan 

chiziqlar  va  shishaning  ustki  qatlamini  ko‘chishi,  o‘qning  yo‘nalish 

tomoniga  qaragan  bo‘ladi.  O’qning  chiqish  joyidagi  qatlam  sirtga 

qarab, kirish yo‘liga nisbatan biroz kattaroq o‘lchovda yuz beradi. Ikki 

qavatli  rama  shishalarida  yuqorida  ko‘rsatilganidek  kirish  jarohat 

teshigi birinchi qavatda kattaroq, ikkinchi qavatda kichikroq radiusda 

hosil bo‘ladi. 

---

 

104 

hollarda  otish  masofasi,  ya’ni  stvolning  oxirgi  o‘q  chiqadigan  joyidan 

to‘siqqacha bo‘lgan o‘lchovi taxminiy belgilanadi. 

O‘qning  otilish  joyidan  to‘siqqacha  bo‘lgan  masofani  aniqlash 

uchun,  to‘siqdagi  otishdan  hosil  bo‘lgan  izlarni  eksperimental  otishdan 

hosil qilingan izlar bilan o‘zaro solishtirish usuli qo‘llaniladi. 

To‘siq  qatlamida  otishdan  singib,  saqlanib  qolgan  moddalarning 

spektografik  analizi  yordamida  otish  masofasini  anchayin  to‘g‘ri 

aniqlash mumkindir. Quroldan otish joyi, ya’ni shaxsning qaerdan turib 

otganligini  aniqlash  esa  o‘qning  yo‘nalishi,  otish  masofasi  haqidagi 

ma’lumotlarning  o‘zaro  tahlili  asosida  o‘tkaziladi.  Otish  masofasi 

nisbatan  uzoq  bo‘lmagan  hollarda,  to‘siqdagi  jarohatning  kirish  yo‘li 

bo‘yicha  to‘g‘ri  chiziqni  tashkil  qiladigan  ip  va  boshqa  buyum  bilan 

o‘qning  yo‘nalish  tomoniga  qarab  tortiladi  va  hosil  bo‘lgan  to‘g‘ri 

chiziqning  davomi  bo‘yicha  kuzatiladi.  Jarohatda  kirish  va  chiqish 

teshiklari hosil bo‘lgan bo‘lsa, bu yo‘nalish qog‘ozdan yasalgan to‘g‘ri - 

tekis  naychani  joylashtirish  yo‘li  bilan  kuzatiladi.  O‘qning  kirish  va 

chiqish joylari bir-biridan uzoqroq joylashgan bo‘lsa, unday hollarda ip-

kanop  yoki  sim  yordamida  ular  birlashtirilib,  yo‘nalishi  bo‘yicha  ichki 

qismiga  joylashtirish  bilan  o‘q  yo‘nalishini  qarama-qarshi  tomoniga 

qarab kuzatiladi.  

Silliq  stvolli  qurollarni  identifikatsiya  qilish  imkoni  asosan 

ulardagi  otilgan  patron  va  gilza  yordamida  o‘tkaziladi.  Otilgan 

snaryadda silliq stvolning indiviual xususiyatlari aks etmaganligi tufayli 

ularga  nisbatan  guruh  -  tur  mansubligini  aniqlash  bilan  cheklaniladi. 

Mazkur  qurollardan  etkazilgan  jarohatlarni  tekshirish,  otish  masofasi, 

o‘qning  yo‘nalishi,  otish  joyi  kabilarni  aniqlashda  yuqorida  keltirilgan 

uslublardan foydalanish mumkin.