Loyiha O‘zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik universiteti

Esda  tuting!  Hujjat  deganda,  keng  ma’noda  biror  hodisani  o‘zida 

yozma ravishda aks ettiruvchi moddiy ob’ekt tushuniladi. Sud va tergov 

amaliyotida  hujjatlarning  quyidagi  turlari  mavjud:  qo‘lda  turli  yozish 

vositasida  bajarilgan  imzolar,  xatlar  (ariza,  tilxat,  tarjimai  hol  va  h.k) 

moliyaviy hujjatlardagi qo‘lyozma va bosma matnlar; tipografiya usulida 

va  bosma  asboblar  vositasida  tayyorlangan  hujjatlar,  turli  grafik 

chizmalar,  rejalar,  (hujjatlarning  reproduksiya  tasviri,  kseroks  nusxalari 

va h.k;) foto-kino hujjatlar; turli ob’ektlar, inson va ashyoviy dalillarning 

kino-foto, video tasviri va fonohujjatlar; magnit tasmasiga yozilgan turli 

ma’lumotlar. 

---

 

112 

jinoyat  ishi  bo‘yicha  dalil  hisoblanadi.  Bu  ma’lumotlar  guvohning, 

jabrlanuvchining,  gumon  qilinuvchi  ayblanuvchining  ko‘rsatuvlari, 

ekspertning  xulosasi,  ashyoviy  dalillar  ovoz  yozuvlari,  video  tasvirlar, 

fotosuratlar  va  boshqa  tegishli  hujjatlar  bilan  aniqlanadi.  Ashyoviy 

dalillar kriminalistik ma’noda jinoyat ishini hal qiluvchi muhim omillar 

bo‘lib, ular jinoiy harakatning izlarini o‘zida aks ettiradi yoki jinoyatni 

sodir  etishda  qurol  sifatida  ishlatiladi.  Ko‘rsatilgan  sifatlar  hujjatlarga 

nisbatan tegishli bo‘lganda ular ham daliliy ashyo hisoblanadi.  

Hujjatlarni  ashyoviy  dalil  sifatida  tekshirishda  ikki  xil  ma’lumot 

olish mumkin bo‘ladi: qo‘lyozma matn, imzo, raqam va boshqa yozuvlar 

kim  tomonidan  bajarilgan  va  ikkinchisi  hujjat  asl  nusxami  yoki 

qalbakiligi,  qaysi  qismi  qanday  usulda  o‘zgartirilgan,  o‘chirilgan, 

qo‘shimcha yozuvlar kiritilgan va hokazo. 

Ashyoviy  dalil  hisoblangan  hujjatlarni  ishga  qay  darajada  molik 

ekanligini aniqlash uchun tergovchi ularni ko‘zdan kechirib, umumiy va 

individual xususiyatlarini aniqlaydi va tegishli tartibda rasmiylashtiradi.