Loyiha O‘zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik universiteti

Terrorizm bilan bog‘liq jinoyatlarda ekspertiza tayinlash va 

o‘tkazish 

---

 

517 

 

Aytib  o‘tish  joizki,  yuqorida  keltirilgan  sud  ekspertizalari 

dastlabki tergov harakatlarini o‘tkazish chog‘ida tayinlanadi. Ekspertiza 

turini tanlash yuzaga kelgan tergov vaziyatidan va tergovchi tomonidan 

to‘plangan maxsus bilimlarga ega bo‘lgan shaxs tomonidan o‘rganilishi 

kerak bo‘lgan materiallar hajmiga bog‘liq. 

Hodisa joyi ko‘zdan kechirilayotganda yoki terrorizm bilan tahdid 

qilingan  xatda  izlar  topilgan  (barmoq,  oyoq  kiyimi,  kiyim,  transport 

vositasi)  hollarda  trasologik  ekspertizalarni  tayinlash  va  o‘tkazish 

zaruriyati yuzaga keladi. Qoida tariqasida, mazkur turdagi ishlarning ilk 

bosqichlarida  gumon  qilinuvchi  aniqlanmagan  bo‘ladi,  shu  sababli, 

qoldirilgan  izlar  topilishi  mumkin  bo‘lgan  shaxsni  yoki  ob’ektlarni 

qidirish  va  aniqlashga  yordam  beruvchi  ma’lumotlarni  olish  maqsadida 

turli diagnostik ekspertizalar tayinlanadi va o‘tkaziladi. 

Murdaning  sud  tibbiy  ekspertizasi  terrorchiik  akt  oqibatida  halok 

bo‘lgan  fuqarolarga  ham,  qo‘lga  olinish  chog‘ida  yoki  terrorchiik  akt 

jarayonida  o‘zini  o‘zi  portlatib  yuborish  oqibatida  vafot  etgan 

terrorchilarga  nisbatan  xam  tayinlanadi.  Biroq,  qoida  tariqasida,  sud 

tibbiy  ekspertizaning  umumiy  savollari  bilan  bir  qatorda,  terrorchiik 

aktni  sodir  etuvchilar  va  jabrlanuvchilarni  aniqlash  maqsadida 

identifikatsiyaviy  genetik  tahlil  o‘tkazilishi  zarur.  Noma’lum 

shaxslarning  qoldiqlarini  identifikatsion  tadqiq  qilganda  quyidagi 

masalalar  hal  etilishi  mumkin:  1)  Tadqiqot  uchun  topshirilgan 

ob’ektlarning  qoldiqlari  bir  odamga  tegishlimi;  2)  Qoldiqlar  ayol  yoki 

erkak  kishiga  tegishlimi;  3)  Tadqiqot  uchun  topshirilgan  qoldiqlar 

mazkur  shaxsga  tegishlimi.  Qoldiqlar  identifikatsion  tadqiq  qilinganda 

ularni taqqoslash uchun namunalar kerak bo‘ladi. Bunday namunalarga 

taxmin qilingan shaxsning yaqin (qon bilan qo‘shilgan) qarindoshlaridan 

olingan qon tahlillari yoki o‘sha shaxsga tegishli bo‘lgan ob’ektlar misol 

qilib  keltiriladi.  Tadqiqot  terrorchiik  akt  bajaruvchisini  identifikatsiya 

qilish bilan bog‘liq tayinlangan hollarda tadqiqot ob’ektlariga to‘kilgan 

sochlar  (masalan,  jinoyatchi  terrorchiik  aktni  sodir  etishdan  avval 

bo‘lgan transport vositasi salonidagi kursiga tushib qolgan soch tolalari),