244
o‘tkazish chog‘ida, qoida tariqasida, turli hujjatlar olib qo‘yiladi.
Tintuv o‘tkazish vaqtida yopiq binolarni yoki buyumlar
saqlanadigan joyni uning egasi o‘z ixtiyori bilan ochib berishdan bosh
tortsa,
tergovchining
o‘zi ularni ochishga haqli. Kechiktirib
bo‘lmaydigan hollarda tintuv tunda o‘tkazilishi ham mumkin. Tintuvni
o‘tkazish vaqtida tintuv o‘tkazilayotgan binoning egasi yoki uning
voyaga etgan oila a’zolari, shuningdek uning advokati hozir bo‘ladi.
Qidiruv
harakatlarini
o‘tkazish
jarayonida
tergovchi
tintuv
o‘tkazilayotgan joyda turgan shaxslarga bu erni tark etish, luqma
tashlash, telefon qo‘ng‘iroqlariga javob berish, tergov harakati
yakunlangunga qadar bir-biri yoki boshqa shaxslar bilan gaplashishni
taqiqlashi mumkin.
Tintuv – psixologik jihatdan o‘ta murakkab va sermehnat, ba’zan
nizoli vaziyatda o‘tkaziladigan tergov harakatlaridan biri. Tintuvni
samarali o‘tkazish unga puxta tayyorgarlik ko‘rishni taqozo etadi.
Tayyorgarlik tadbirlari tergovchi tomonidan tintuv o‘tkazish to‘g‘risida
qaror qabul qilingan paytdan tintuv o‘tkaziladigan joyga kelgunga qadar
amalga oshiriladi.
Tayyorgarlik tadbirlarining birinchi bosqichi jinoyat ishi
materiallarini tahlil qilish, qidirilayotgan narsalar va ular yashirilishi
mumkin bo‘lgan joylar, tintuv qilinayotgan shaxsning, ba’zan – uning
qarindoshlarining fe’l-atvori haqida axborot to‘plashni o‘z ichiga oladi.
Bu qidiruv harakatlarini boshlash uchun vaqtni, uning natijadorligini
kafolatlovchi texnika vositalari va usullarini, tergov-tezkor guruhi
a’zolari sonini to‘g‘ri tanlash, majburiyatlarni optimal taqsimlashni
engillashtiradi.
Qidirilayotgan narsalarning xususiyati va belgilari to‘g‘risida
ma’lumotlarni ham protsessual manbalar (masalan, jabrlanuvchilarni
so‘roq qilish bayonnomalari)dan, ham tezkor-qidiruv tadbirlari
natijasida olish mumkin. Bu ma’lumotlar ular yashirilishi mumkin
bo‘lgan joylar to‘g‘risida tusmollarni ilgari surishga yordam beradi.
Tintuv qilinayotgan shaxsning ruhiyati, fe’l-atvori va kasb-kori,
sog‘lig‘ining holati, qiziqishlari haqida xabardorlik tergovchiga narsalar
yashirilishi mumkin bo‘lgan joylarni, ularni niqoblash usullarini
prognozlashtirish imkonini beradi. Tintuv qilinayotgan, uning oila
a’zolari va u bilan birga yashaydigan boshqa shaxslarning fe’l-atvorini
bilish tintuv paytida tergovchi va uning yordamchilariga jismoniy
qarshilik ko‘rsatish yoki qidirilayotgan narsalarni yo‘q qilib tashlash
ehtimolini prognoz qilish uchun imkoniyat yaratadi.
245
Tezkor manbalardan olingan tintuv o‘tkaziladigan joy to‘g‘risida
ma’lumotlar tergovchiga tergov-tezkor guruhini shakllantirish, kuchlarni
joy-joyiga qo‘yish, qidiruv harakatlarining oldinma-ketinligini va
ularning real hajmini belgilashga yordam beradi. Tintuv ob’ektlarining
xususiyatlarini, tintuv qilinuvchida mobil aloqa vositalari, qurol,
qopag‘on it, kasal oila a’zolari va hokazolar bor-yo‘qligini aniqlagach,
tergovchi guruhga kimni kiritish zarurligini, qaysi qidiruv texnik-
kriminalistik vositalari talab etilishi mumkinligini belgilaydi.
Do'stlaringiz bilan baham: