Loyiha O‘zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik universiteti

26-MAVZU. O‘ZGALAR MULKINI TALON-
TOROJ QILISH JINOYATLARINI TERGOV 
QILISH 
O‘zgalar mulkini talon-toroj qilish jinoyatlarining kriminalistik 
tavsifi. Dastlabki materiallarni tahlil etish va jinoyat ishini qo‘zg‘atish. 
Davlat mulkini talon-toroj qilishjinoyatlarini tergovini rejalashtirish. 
Dastlabki va keyingi tergov harakatlarini o‘tkazish. 
 
O‘zgalar mulkini talon-toroj qilish jinoyatlarining 
kriminalistik tavsifi 
Davlat va jamoat mulkini talon-toroj qilish jinoyatini kriminalistik 
tahlili tahlil qilishda davlat va jamoat mulkini mansabdor shaxslar 
tomonidan talon-toroj qilinishiga kriminalistik tavsif berish kerak. 

---

387 
Talon-toroj jinoyati mansabdor shaxslar tomonidan sodir etilganda 
uni sodir etish usulini ikki turga ajratish mumkin: 
oddiy talon-toroj, ya’ni hech qanday niqobsiz mulkni qonunsiz 
egallab olish va niqoblab sodir etilgan jinoyat. Bu turdagi jinoyatlar 
quyidagi usullar bilan sodir etiladi: 
a) hisob-kitob hujjatlarini, hisob-kitob reestridagi kirim-chiqim 
yozuvlarini qalbakilashtirish; 
b) savdo bazalarida va omborlardahisobga olinmagan ortiqcha 
mahsulotlarni vujudga keltirish; 
v) ishlab chiqarish jarayonida hisobga olinmagan ortiqcha 
mahsulotlarni vujudga keltirish; 
g) g‘arazli maqsadlarda pulni boshqa shaxslarga berish; 
d) pul vositalarini noqonuniy ravishda, aldov yo‘li bilan olish. 
Mansabdor shaxslar tomonidan talon-toroj jinoyatlari o‘zlashtirish, 
rastrata, mansab vakolatini suiiste’mol qilish, soxtakorlik, vakolat 
doirasidan chetga chiqish orqali ham sodir etiladi. 
Davlat va jamoat mulkini talon-toroj qilish jinoyatlarini 
o‘rganishda jinoyatchining shaxsiy xususiyatlarini ham e’tiborga olish 
lozim. Agar talon-toroj bir guruh mansabdor shaxslar tomonidan 
tashkiliy ravishda sodir etilgan bo‘lsa, jinoyat ishtirokchilarining har 
birining roli, tashkilotchilari aniqlanishi lozim. Ko‘pincha bunday 
jinoyatlar firibgarlar, yulg‘uchlar tomonidan sodir etiladi, ular moliya-
xo‘jalik ishlari, ishlab chiqarish jarayonida hisob-kitobni yaxshi 
biladigan odamlar hisoblanadilar. 
Talon-toroj jinoyatining kriminalistik tavsifiga yana talon-toroj 
qilish motivi, ayblanuvchining aybdorlik darajasi, keltirilgan zarar 
miqdori, jinoyat sodir etilgan vaqt, joy va shart-sharoitlar ham kiradi. 
Jinoyat protsessual qonuni va jinoyat protsessi nazariyasi dastlabki 
tergovni o‘tkazish va ishni sudda ko‘rishda isbotlash predmeti haqida