Lotin tili va uning tarixi

1. Qui non laborat - non manducet  - Ishlamagan tishlamaydi 
2. Ut salыtamus, ita resalыtamus - Salomga yarasha alik olmoq 
3. Domus propria - domus optima - O'z uying, o'lan to'shaging 
 
Nomen adjectоvum 
(Sifat so'z turkumi) 
     Predmetning belgisini,hajmini, mazasini, shaklini bildirib qanday? qanaqa? kabi 
so'roqlarga javob bo'lgan so'z turkumi sifat deb ataladi.Lotin tilida sifatlar ikkiga 
bo'linadi: 
1.  Birinchi va ikkinchi guruhda turlanuvchi sifatlar ; 
2. Uchinchi guruhda turlanuvchi sifatlar; 
    Lotin tilida sifatlar ham rod, son, kelishik  kategoriyalariga ega. Ular ham otlar 
kabi  kelishiklarda  turlanadi.  Sifatlarning  alohida  kelishik  qo'shimchalari 
bo'lmaganligi  sababli  ular  I,II  va  III  chi  guruhda  turlanuvchi  otlarning  kelishik 
qo'shimchalari  bilan  turlanadi.    Birinchi  guruhdagi  sifatlar  jenckiy  rodga  tegishli 
bo'lib  ular  otlarning  I  chi  guruh  kelishik  qo'shimchalari  orqali,  ikkinchi  guruh 
sifatlari  masc.va  neut.rodiga  tegishli  bo'lib  otlarning  II-chi  guruh  kelichik 
qo'shimchalari bilan turlanadi. 
 
 

---

 
22 
    Sifatlar  lug'atlarda    masculinum  bosh  kelishik  birlikda  beriladi,  so'ngra 
femininum  bosh  kelishik  birlik  qo'shimchasi,  undan  so'ng  neutrum  bosh  kelishik 
birlik qo'shimchasi va oxirida ularning tarjimasi beriladi. Masalan: 
               bonus, a, um        -  yaxshi 
                magnus, a, um      -  katta 
                malus, a um          - yomon 
                 ruber,bra,brum      - qizil 
                 pulcher,chra,chrum  - chiroyli 
 Singularis                                          Pluralis 
Nom. bonǔs, bonг, bonǔm                  bonо, bonae, bonг 
Gen.  bonо, bonae, bonо                       bonфrum,bonвrum,bonфrum 
Dat.  bonф, bonae, bonф                       bonоs, bonоs, bonоs 
Acc. bonǔm,bonгm,bonǔm                  bonфs,bonвs, bonг 
Abl, bonф, bonв, bonф                          bonоs,bonоs,bonоs 
Voc.bonĕ,bonг,bonǔm                          bonо, bonae, bonг 
   
   
 Gapda  sifatlarlar  otlar  bilan  rodlarda,  sonlarda  va  kelishiklarda  moslashadi. 
Oґzbek  tilida  sifatlar  aniqlanayotgan  otdan    oldin  qoґllansa,  lotin  tilida  esa  har 
doim aniqlanayotgan otdan keyin qoґllanadi. 
 Masalan:  discipulus bonus- yaxshi oґquvchi 
         Singulвris                                      Plurвlis 
Nom.discipulǔs bonǔs 
 discipulо bonо 
Gen. discipulо bonо 
discipulфrum bonфrum 
Dat. discipulф bonф 
discipulоs bonоs 
Acc. discipulǔm bonǔm 
discipulфs bonфs 
Abl. discipulф bonф 
discipulоs bonоs 
Voc. discipulĕ bonĕ 
   discipulо bonо