Lotin tili va uning tarixi

             ad – uchun, -gacha, -da 
            contra - qarshi  
             intra   - ichida  
             per    -  orqali  
             post – keyin,so’ngi 
        
  Masalan :         Ad   aegrotam     -   kasal  uchun 
        Intra vetriculum – me’da ichida (oshqozon) 
 Chiqish kelishigida qo’llanadigan predloglar : (ablativus)   
                   prea    -   … dan oldin 
                  cum    -  bilan 
                   de – haqida 

---

 
60 
                  ex  - dan 
       sine - siz 
      pro -  uchun 
      a; ab -… dan, haqida  
  Masalan :  cum aqua – suv bilan                       Sine colore – rangsiz 
     Tushum va chiqish kelishigida qo’llanadigan predloglar: 
         in – ga; -da                    sub - ostida 
   Masalan:   in aquam – suvga 
                     in aqua- suvda 
                   sub aquam – suv ostiga 
                  sub aqua – suv ostida 
    Qolgan barcha predloglar accuzativ kelishigida qo’llaniladi: 
   ad - … dan oldin , uchun, yoniga  
   ante - … dan oldin, vaqtliroq 
   apud – yonida  
  circum – atrofida 
   contra – qarshi ( sida) 
    inter – o’rtasida  
    ob – natijasida  
    propter – natijada 
    trans  - orasidan, qarshi (sida) 
       Ablativusning 
ma’lum 
formalari 
1-turlanishdagi 
otlarda 
kelishik 
qo’shimchalari o’rnida predloglar qo’llanilishi mumkin: 
     causa  - sababli 
     gratia  - uchun 
      amicorum causa – do’stim sababli 
      exempli gratia – misol uchun 
 
 

---

 
61 
         1-mashq. Tarjima qiling. 
   Yerga, yerdan, Italiyadan, Italiyada, o’rmonga, o’rmondan, kasalligi sababli,  
  maktab ichida, do’stiga qarshi, kitobsiz. 
      2-mashq. Gaplarni tarjima qiling va predloglarni aniqlang 
    1.Pro patria pugnвmus. 2. Natura nihil sine causa gignit. 3. Quid vides in silva? 
4. Nihil habeo ad te scribĕre. 5.Tabǔla ab amоco meo pingitur. 
              Maqol va matallar 
1.Optimum medicamentum ques est.-   Orom eng yaxshi malhamdir. 
2.Ut  quisque  est  doctоssimus  ,ita  est  modestоssimus.-    Kim  aqlli  bo’lsa  u 
kamtarin hamdir. 
3.Bonum  initium  est  dimidium  facti.-    Yahshi  boshlangan  ish  yarim  bitgan 
ish. 
 
Prefikslar 
( Qo’shimchalar) 
        Prefikslar har doim so’zning mustaqil  ma’nosiga ega.   Prefikslar yordamida 
yasalgan so’zlar so’z yasash jarayoning natijasidir. 
         Murakkab 
so’zlarni 
yasashda 
prefikslarning 
oxirgi 
harflari 
assimiliyatsiyalanadi: n>m     b va p dan oldin butunlay assimilyatsiyalanadi  -i, r, 
m, d- lardan oldin odatda butunlay assimilyatsiyalanadi   - c, f, g , n, p , t - lardan 
oldin.