Lotin tili va uning tarixi

1. Casus Nominativus     - bosh kelishik.   
2. Casus Genetivus          - qaratqich kelishik  
3. Casus Dativus              - jo'nalish kelishik 
4. Casus Accusativus       - tushum kelishik 
5. Casus Ablativus            -chiqish kelishik 
6. Casus Vocativus           - chaqirish kelishik.        
    Vocativus  kelishigi  hozirgi  vaqtda  qo'llanilmaydi,  aniq  ism  yoki  narsalarga 
nisbatan  ishlatiladi.Eski  slavyan  tillarida,  ya'ni  Belorus  hamda  Ukrain  tillarida, 
arxaik so'zlarda ishlatiladi.   
       Qaratqich kelishigi birlik qo'shimchasiga qarab otlar- 5- ta turlanish  
  turiga bo'linadi: 
 
 
I 
II 
III 
IY 
Y 
Nom.sing.  a (f) 
us,er (m); um (n)  voc et cons. i 
us (m);  u (n) 
es (f) 
Gen.sing. 
ae 
i 
is 
us 
зi 
 
  

---

 
17 
  Otlar  lug’atlarda  nominativus  singularisda,  keyin  genetivus  singularis 
qo’shimchasi, so'ngra otlarning rodi va oxirida tarjimasi beriladi: Misol: 
          natura, ae , f         -   tabiat 
           lupus, о , m            -  bo'ri 
           bellum,о ,n             -  urush 
           puer,о m                 -  bola 
           civis,ĭs,m,f             -  fuqoro 
           fructus,ыs,m           -  meva 
           dies,зi , f                 - kun 
      
    Otlar  kelishiklar  bo'yicha  turlanganda  ot  negiziga  kelishik  qo'shimchalari 
negizini  topish  uchun  qaratqich  kelishigi  birlik  soni  shaklidan  kelishik 
qo'shimchasi olib tashlanadi:           
       nom.sing.                      gen.sing.                Otning negizi 
       aqua                                 aquae                        aqu 
       lupus                                 lupi                           lup 
       septum                              septi                          sept 
                             Declinatio    prima 
( Otlarning birinchi guruhda turlanishi)
 
       Otlarning  birinchi  guruhda  turlanishiga    Nom.Singda  –  a-  qo'shimchasi  bilan 
tugagan femininum rodidagi otlar kiradi.  Bu otlar Gen.Singda – ae- qo'shimchasi 
bilan tugaydi. 
       Birinchi guruh otlarining lug'at formalari quyidagicha: 
                silva , ae, f            -  o'rmon 
                rosa, ae, f             -  atirgul 
                schola, ae, f          -  maktab 
                luna , ae, f            -  oy 
                causa , ae , f         -  sabab 

---

 
18 
 
     Birinchi guruh otlari kelishiklarda quyidagi qo'shimchalar orqali turlanadi: