Лойиҳа Ўзбекистон республикаси адлия вазирлиги тошкент давлат юридик университети

“...бошқа ҳаракатлар”
деганда қонунчиликда назарда 
тутилмаган бошқа ҳолатлар ҳам рақобатни чеклайдиган ҳужжатлар 
ёки ҳаракатлар деб топилиши мумкин.
Кўриб чиқилаётган масалани чуқурроқ тадқиқ этиш мақсадида 
ривожланган давлатлар амалиётига эътибор қаратсак мақсадга 
мувофиқ бўлади. 
Америка Қўшма Штатлари
да амалда бўлган Шерман 
Қонунининг 1-моддасида шундай дейилади
27
: 
Трест шаклидаги ҳар хил битим (контракт) ёки бирлашиш, ёки 
бир нечта штатлар, ёки миллатлар ўртасидаги савдо-сотиқни ёки 
тижоратни чеклаш мақсадида бошқа турдаги келишиб олишлар 
қонуний эмас деб ҳисобланади. 
Шу билан АҚШнинг рақобатга қарши келишиб қилинадиган 
ҳаракатларини ман қиладиган қонунчилик нормаси тугайди.
Мазкур модда таъсирига тушган ҳаракатлар рўйхати Шерман 
Қонуни амалда бўлган вақт давомида ўзгариб келган ва Умумий 
ҳуқуқ (суд преценденти) асосида шакллантирилган.
Япониянинг
“Монополияга қарши қонун”ининг 3-моддаси 
хусусий монополлашишдан ташқари савдо-сотиқни нотўғри 
чеклашни ҳам ман қилади
28
: 
Ҳеч қайси тадбиркор ёки юридик шахс бирлашмаси хусусий 
монополлашиш ёки савдо-сотиқни нотўғри чеклаши мумкин эмас. 
Нотўғри чеклашнинг таърифи шундай берилган: 
Ушбу ҳужжатда ишлатиладиган “савдо-сотиқни нотўғри 
чеклаш” атамаси шундай тадбиркорлик фаолиятини билдирадики, 
бунда ҳар хил тадбиркор шартнома, битим ёки ҳар хил бошқа 
келишилган ҳаракатларга мувофиқ, уларни номидан қатъий назар, 
бошқа тадбиркор билан шундай ҳаракатларни амалга оширадики, 
бунда биргаликдаги ҳаракат нархларни ушлаб туриш ёки уларни 
27
Competition law and policy in the United States. Department of Justice. Federal Trade Commission publishing 
house, 2002. Textbook. P.18. 
28
Competition Law in Japan. Abstract of Doctoral Thesis by Simon Vande Walle and Tadashi Shiraishi.