Логопедия фанининг мақсади, вазифалари. Нутқ органларининг тузилиши. Нутқнинг ҳосил бўлиш механизми



Download 403,3 Kb.
bet59/99
Sana22.02.2022
Hajmi403,3 Kb.
#95691
1   ...   55   56   57   58   59   60   61   62   ...   99
Bog'liq
logopedija-kt-maruza-matni

Экспрессив нутқбузилиши. Акустик-гностик сенсор афазияда фонематик эшитувнинг бузилиши, эшитилувчи нутқнинг турғун идрок қилинмаслиги сабабли ўз нутқи устидан эшитув назорати бузилади. Бунинг натижасида нутқда кўпгина либерал ва вербал парафазиялар келиб чикади. Инсульт ёки травмадан сўнг эрта боскичларда бемор нутқи атрофдагилар учун бутунлай тушунарсиз бўлиши мумкин, чунки у тасодифий товушлар, буғинлар ва сўз бирикмалари тўпламидан тузилган ва шу туфайли "жаргонафазия" ёки "нутқий бўтқа" номини олган. Чунончи, бемор М. "Бошингиз оғрияптими?" деган саволга "Бир, биз буни ва бу кўп йиллар, беш йил илгари ва яна охирги йиллар бўлди. Жуда оғрик бу бош шу қолди", деб жавоб берган.
Фонематик эшитувнинг бузилиши туфайли, иккиламчи, сўзларни такрорлаш бузилади; кўпинча, бошланишида сўз мустаҳкамдир, доимо туфи такрорланади, бироқ уни диққат билан тинглаганда ва навбатдаги такрорланишга уринилганда, одам нафакат сўзнинг товуш компонентларини йўқотади, балки унинг ритмик-мелодик негизини ҳамйўқотади.
Жаргонафазия даври 1,5-2 ой давом этади ва аста-секин чукур афамматизмли логорреяга (сернутқлилик) ўтади. Нутқтикланишининг ўрта босқичида либерал парафазиялар кам кузатилади, бироқ вербал парафазиялар кўп учрайди.
Ўқиш ва ёзувнинг бузилиши. Сенсор афазияли одам нутқида, ўқиш жараёнида кўпгина либерал парафазиялар пайдо бўлади, сўзда урғу ўрнини топиш қийинлашади ва шу сабабли ўқилганни тушуниш ҳам мураккаблашади. Бироқ, сенсор афазияда, ўқиш бирмунча сақланган нутқий функция бўлиб қолади, чунки у оптик ва кинестетик назоратни жалб қилиш йўли орқали амалга оширилади.
Акустик-гностик афазияда ёзма нутқ ўқишдан фарқли ўлароқ кучли даражада бузилади ва фонематик эшитиш ҳолати билан бевосита боғлиқ бўлади.
Чуқур акустик-гностик афазияда, инсультдан сўнгги эрта босқичларда нафақат диктовка остида ёзув, балки сўзларни кўчириб ёзиш ҳам бузилади. Беморлар ўз нутқий нуқсонларини англамаган ҳолда,кўчирилаётган сўз образини кўрув орқали эслаб оладиларва назоратсиз, уни ёза бошлайдилар. Сўзни бундай назоратсиз ёзишда улар "олма" сўзидаги 4 та ҳарф ўрнига ўн-ўн иккита ҳарф ёзадилар. Сақланган оптик назоратни жалб қилиш, секин-аста сўзнинг ҳарф таркибини аниқ кўчиришга олиб келади, бироқ оғзаки диктантларда либерал параграфиялар узоқ вақтгача кузатилиб туради.
Сенсор акустик-гностик афазияда ҳисобнинг қўпол бузилишлари фақат энг эрта босқичларда кузатилади, чунончи, ҳисоб сўзларни такрорлашни (ҳисоб операциясига кирувчи) талаб этади. Беморлар кўрсатмани тушунмаган ҳолда мисолларни пассив кўчиришлари мум­кин. Беморлар арифметик операцияларни бажара туриб, рақамни нотўғри ёзиб қўйишлари мумкин: масалан, 4+1=4+1; 4+1=15; 5+2=3.

Download 403,3 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   55   56   57   58   59   60   61   62   ...   99




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish