Logopedik ritmika

 
 
MAVZU: MUSHAKLAR HOLATINI BOSHQARUVCHI MASHQLAR 
1.Tinglovchida mushaklar holatini diqqat e’tiborini faollashtiruvchi mashqlarni qaysi 
nutq buzilishlarida qo‘llanilishi haqidagi bilimlarni umumlashtirish.
2. Sanoq mashqlari va musiqasiz so‘z mashqlarini nutq buzilishlarda qo‘llanishini 
mustahkamlash. 
3. O‘z fikrini erkin bayon etish va bildirish jarayonini tashkil qilish; 
4. Guruhlarda ishlash qobiliyatini rivojlantirish.
 
 
Adabiyotlar 
1.
1M.A.Povalyaeva “Korreksionnaya pedagogika vzaimodeytsviya spetsialistov”. 
Rostov – na Donu. “Feniks” 2002 yil. “Katta guruxlardagi dizartrik bolalarda 
logoritmik mashg‘ulotlar”.. 
2.
G.A.Volkova “Logopedicheskaya ritmika”. Moskva “Prosvesheniya” 1985 y. 
3.
L.S.Volkova “Logopediya”. M – 1989 y. 
4.
S.N.Sazanova. razvitiya rechi doshkolnikov s obo‘im nedorazvitiem rechi. Iz – vo 
akademiY. M – 2003 y. 
5.
Logopedik ritmika mashg‘ulotlari. Maktabgacha tarbiya bolalar uchun. Toshkent 
2009 y.
 
 
 
 
Mushaklar holatini boshqaruvchi oyinlar. 
Bolalar polda xuddi qirg‘oq boyida o‘tirganday o‘tiradilar, qo‘llar tushirilgan 
suv bilan oynashadi: qo‘llar mayin harakatlar bilan yon tarafga va kuraklarni 

---

yaqinlashtirgan hamda gavdani bir oz orqaga og‘dirgan holda orqaga ochiladi so‘ngra 
xuddi suvni qamrab olganday bilaklar boshlang‘ich holga qaytaradilar. 
Qo‘llar bilaklar bilan sekingina suvga uradi. Mayin harakatlar jadalligini 
bolalarning o‘zlari belgilaydilar. Tarbiyachi bolalarga yozda iliq suv bilan 
oynashishning juda yoqimliligini va suvning quyosh nurlarida yarqirashini eslatib, 
ularning tasavvurlarini faollashtiradi shu bilan birga ichki holatni yumshatadi. 
Harakatlar ifodali va samimiy bajarilishi kerak.
Shabada va shamol
Qo‘shnilarning yon tomonga ochib ko‘tarilgan qo‘llari bir-biriga tegib 
ketmasligi uchun barcha bolalar bir tomonga yuzlangan xolatda xona boylab erkin 
joylashadilar.
1) «Shabada daraxt shoxlarini ohista silkitadi» – bolalar ikkala qo‘llarini 
oldinga bir o‘ngga, bir chapga olib boradilar va sekinlik bilan ularni to‘g‘riga va 
yuqoriga ko‘taradilar. Harakatlar mayin bajariladi.
2) Xuddi shu harakatlar qo‘llarning yuqoriga ko‘tarilgan holatida ham 
bajariladi. 
3) «Shamol ko‘tarildi» – bolalar qo‘llarini bir gal o‘ngga, bir gal chapga 
kuchli silkitadilar. 
4) «Shamol bosilyapti» – bolalar qo‘llarini sekin-asta pastga tushrib borib 1-
raqamli harakatni bajaradilar. 
Bunday mashqlar elka, tirsak, panja va barmoqlardagi zo‘riqishni 
yumshatishga qaratilgan. 
«Yaproq-barmoqlar shamolda engil tebranishlari lozim». 
Quvnoq oyoqchalar
(Ixtiyoriy raqs kuyi). 
Bolalar qo‘llarini bellariga tiragan xolda stullarda o‘tribdilar, tirsaklar 
ko‘tarilgan, o‘ng oyoq ko‘tarilishda engilgina bukilib, tovon erga tiraladi, oyoq uchi 
tepaga qaratilgan, barmoqlari erkin holda; keyin pod’em tiklanadi, oyoq 
barmoqlarning uchigacha polga tegib turadi va ikkinchi oyoqga tegib turadi; endi 
barcha harakatlar chap oyoq bilan va nihoyat ikkala oyoq bilan birgalikda bajariladi. 
Golenostop bo‘g‘inlarini bo‘shashtirish mashqlari 

---

Qumga rasm chizamiz. 
Bolalar zal boylab erkin xolatda joylashadilar va polda oyoqlarini qovushtirib 
o‘tiradilar, qo‘llar pastga tushirilgan. O‘ng va chap qo‘l barmoqlarining uchi bilan 
bolalar qumda uzun to‘g‘ri chiziq chizadilar (yoki pol ustida). Mayin harakatlanish 
bilan o‘ng qo‘l o‘ng tarafga ochiladi, keyin boshlang‘ich holatga keltiriladi, aynan 
shu harakatlar chap qo‘l bilan xam bajariladi; endi o‘ng qo‘lni o‘ngga va orqaga 
ochib borib, qumda, iloji boricha uzoqroq masofada, aylana chizig‘ini chizadilar, 
bunda tana va bosh o‘ng tomonga burilgan, ko‘zlar esa qo‘l harakatini kuzatib turadi. 
Bajarilgan barcha harakatlar endi chap yo’nalish bilan takroran bajariladi, bolalar 
o‘zlari tanlaganday mayda doirachalar chizadilar. Rasm chizilib bo‘lganidan so‘ng 
qo‘llar pastga osilib turadi. 
Bunday mashqlar elka, tana va boyin qismlardagi zo‘riqishni yo’qotadi.