Ўлка тарихини ўрганишда ёзма манбалар ва архив ҳужжатларининг ўрни

3. Муассаса ва давлат архивлари.

• . Ўзбекистон Республикасида жуда кўп архивлар мавжуд бўлиб, уларни шартли равишда 2 гуруҳга бўлиш мумкин: муассаса архивлари ва давлат архивлари. Республикамиз ҳудудида фаолият кўрсатаётган марказий ва маҳаллий бошқарув органлари (вазрликлар, ҳокимятлар ва бошқалар) турли ташкилотлар, корхона ва жамоат ташкилотлари ҳақида жорий архивлар мавжуд, бундай архивлар муассаса архивлари деб аталади. Муассаса архивларида ҳужжатлар маълум муддат сақланади. Шу боисдан бу архивларда сақланаётган ҳужжатларнинг таркиби ўзгариб туради. Белгиланган муддатдан сўнг муассаса 98 архивларидаги ҳужжатлар давлат архивлари фондларига топширилади. Ҳужжатларнинг сақланиши мазкур муассасалар фаолияти билан боғлиқдир.

Давлат архивлари шлиши низомида ташкил қилинган. азий
Давлат архивлари шахобчалари республикамизнинг маъмурий тузилиши низомида ташкил қилинган. Республика давлат архивлари зиммасига қуйидаги архивлар киради: 1. Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар ва давлат архивлари, ҳамда уларни жойлардаги органлари. 2. Республика Марказий давлат архивлари. Ҳозирги кунда Қорақалпағистон Республикаси Марказий Давлат архиви, Андижон, Бухоро, Жиззах, Қашқадарё, Навоий, Наманган, Самарқанд, Сурхандарё, Сирдарё, Тошкент, Фарғона, Хоразм вилоятлари Давлат архивлари ҳамда Тошкент шаҳар Давлат архиви мавжуд. Жойларда уларнинг филиаллари фаолият кўрсатиб келмоқда. Фарғона вилояти Давлат архиви фондлари, Фарғона вилоят ва Фарғона шаҳар тарихини қисман бир вақтлар Фарғона вилояти таркибига кирган Андижон ва Наманган вилоятлари тарихини акс эттиради. Марғилон ва Қўқон шаҳарларида Фарғона вилоят давлат архивининг органлари фаолият кўрсатмоқда

• Республика Марказий давлат архивлари тизимига қуйидаги учта архив киради. 1. Ўзбекистон Республикаси Марказий Давлат архиви. 2. Ўзбекистон Республикаси кино-фото-фоно ҳужжатлар Марказий Давлат архиви (1943 й.). 3. Ўзбекистон Республикаси илмий-техникавий ва медицина ҳужжатлари Марказий Давлат архиви (1962 й.).

• Тошкентдаги Ўзбекистон Республикаси Марказий Давлат архиви (ЎзР МДА) сақланаётган қимматбаҳо ҳужжатларнинг сони ва моҳияти жиҳатидан Ўрта Осиё республикалари Марказий Давлат архивлари ичида энг йиригидир. Унда XIX асрнинг иккинчи ярмидан бошланиб, то ҳозирги кунимизгача бўлган жуда кўп сонли ҳужжатлар сақланмоқда.