2Li + 2NH3 → 2LiNH2 + H2
2Li + NH3 → Li2NH + H2
Galogenlar bilan reaksiyaga kirishish ( yod bilan – faqat qizdirilganda, 200 ° C dan yuqorida) tegishli galogenidlarni hosil qiladi :
2Li + F2 → 2LiF
2Li + Cl2 → 2LiCl
2Li + I2 → 2LiI
130 ° C da u oltingugurt bilan reaksiyaga kirishib, sulfid hosil qiladi :
2Li + S → Li2S
Fizik xossalar
Litiy oq-kumush rang metall bo’lib , yumshoq va egiluvchan, natriydan qattiqroq , ammo qo’rg’oshindan yumshoqroq . Uni presslash va dumalab ishlov berish mumkin. Barcha ishqoriy metallardan litiy eng yuqori erish va qaynash temperaturasiga ega (mos ravishda 180,54 va 1340 ° S), u xona haroratida eng past zichlikka ega (0,533 g / sm³, suv zichligining deyarli yarmi ). Litiy past zichligi tufayli nafaqat suvda, balki, masalan, kerosinda ham suzadi.
Litiy atomining kichik o’lchamlari, metallning o’ziga xos xususiyatlari paydo bo’lishiga olib keladi. Masalan, u natriy bilan faqat 380 ° C dan past haroratlarda aralashadi va eritilgan kaliy , rubidiy va seziy bilan aralashmaydi, boshqa ishqoriy metall bug’lari esa har qanday nisbatda bir-biri bilan aralashadi.
Litiyning biologik ahamiyati
Litiyning inson tanasi uchun zarur o’rtacha miqdorda(kattalar uchun kuniga 100-200 mkg). Ko’pincha tanada litiy qalqonsimon bez , limfa tugunlari , yurak , jigar , o’pka, ichak , qon plazmasi, buyrak usti bezlarida uchraydi.
Foydalanilgan adabiyotlar.
1. Хожиев Ш.Т., Бердияров Б.Т., Рахматалиев Ш.А., Рахмоналиев М.М.,
Якубов А.О. Переработка цинксодержащих отходов // “Mineral xomashyolar
va texnogen chiqindilarni qayta ishlashda fundamental tadqiqotlar va amaliy
ishlanmalar” nomli, professor M.M. Yakubovning 70 yillik yubileyiga
bag‘ishlangan respublika ilmiy-texnik anjumani ma’ruzalar to‘plami, Olmaliq,
10-dekabr, 2021. 79-80 b.
2. Berdiyarov B.T., Khojiev Sh.T. Thermodynamic analysis of reduction of oxidized
copper compounds in a slag phase // Kompozitsion materiallar, 2021, №4. P. 39
– 43.
3. Toshpo‘latov D.D., Hojiyev Sh.T. Oksidlangan mis birikmalarini etil spirti bilan
tiklab mis olishning termodinamik tahlili // Texnika yulduzlari, 2021, №4. P. 13
– 18.
4. Berdiyarov B.T., Xasanov A.S., Hojiyev Sh.T., Mutalibxonov S.S., Karimova
Sh.K. Mis ishlab chiqarishning silikatli shlaklarini mahalliy tiklovchi moddalar
bilan qayta ishlash jarayonining termodinamik imkoniyatlarini o‘rganish //
Материалы II-Республиканской научно-практической конференции с
участием зарубежных ученых «Инновационные разработки и перспективы
развития химической технологии силикатных материалов», Ташкент, 19
января 2022 г. С. 432-434.
5. Бердияров Б.Т., Хасанов А.С., Исмоилов Ж.Б., Ҳожиев Ш.Т. Рух ишлаб
чиқариш куйиндиларини қайта ишлаш технологиясини такомиллаштириш
// Материалы II-Республиканской научно-практической конференции с
участием зарубежных ученых «Инновационные разработки и перспективы
развития химической технологии силикатных материалов», Ташкент, 19
января 2022 г. С. 434-437
Do'stlaringiz bilan baham: |