Litiy elementining asosiy kelib chiqish tarixi va tutgan o’rni,ishlatilish sohalari

Yadro energitikasida
⁶Li va ⁷Li izotoplari turli xil yadro xususiyatlariga ega (termil neytron yutish, reaktsiya mahsulotlari) va ularning qo’llanilish doirasi har xil. Litiy gafiat maxsus emal tarkibiga kiradi, yuqori aktiv yadroviy tutush uchun ishlatildi.
Gazlarni quritish
Yuqori gigroskopik bromid LiBr va litiy xlorid LiCl havo va boshqa gazlarni quritish uchun ishlatiladi.
Tibbiyotda
Litiy tuzlari normotik va boshqa shifobaxsh xususiyatlarga ega. Shuning uchun ular tibbiyotda qo’llaniladi.
Uglevod va yog ‘almashinuvida ishtirok etadi;
Immunitet tizimini qo’llab-quvvatlaydi;
Allergiya paydo bo’lishining oldini oladi;
Asabiylikni kamaytiradi.
Litiy preparatlari ruhiy kasalliklarni davolashda keng qo’llaniladi.
Litiy tanadan asosan buyraklar orqali ajralib chiqadi.

Moylash materiallari
Litiy stearat (“litiy sovun”) mashinalar va mexanizmlarning qisimlarini moylash uchun ishlatiladiga moylarni quyuqlashtiruvchi vosita sifatida ishlatiladi. Masalan: Litol, CIATIM-201.
O’z-o’zidan ishlaydigan apparatlardagi kislorodni qayta tiklash
Litiy gidroksid LiOH, Li₂O₂  peroksid havoni karbonat angidriddan tozalash uchun ishlatiladi.
2Li₂O₂ + 2CO₂ → 2Li₂CO₃ + O₂
Silikat sanoatida
Litiy va uning birikmalari silikat sanoatida shishaning maxsus turlarini ishlab chiqarish va chinni mahsulotlarini qoplash uchun keng qo’llaniladi.
Boshqa sohalarda qo’lanishi
Litiy aralashmalari to’qimachilik sanoatida (matoni sayqallash), oziq-ovqat (konservalash) va farmatsevtika ( kosmetika ishlab chiqarish ) sohasida qo’llaniladi.

Narxlar 

2007-yil oxiri 2008 yil boshida litiy metall narxi (99% sofligi) kg uchun 6,3-6,6 dollarni tashkil etdi. 2018 yilda narx 1 kg uchun 16,5 dollarni tashkil etdi. 

Tabiatda tarqalishi

Litiy geokimyoviy xususiyatlarga ko’ra kaliy, rubidiy va seziyni o’z ichiga olgan katta litofil elementlariga tegishlidir. Yuqori konsentratsiyasi qobig’idagi litiyning miqdori 21 g/ t, dengiz suvida-0,17 mg / l.
Litiy asosiy minerallar — lepidolit KLi_1,5Al_1,5[Si₃AlO₁₀](F, OH)₂, piroksen spodumen — LiAl[Si₂O₆]. Litiy mustaqil minerallar hosil qilmasa, u keng tarqalgan tog ‘ hosil qiluvchi minerallarda kaliy o’rnini izomorfik ravishda almashtiradi. Litiy konlari Chili , Boliviya ( Salar de Uyuni – dunyodagi eng yirik), AQSh , Argentina , Kongo , Xitoy ( Chabier Tsaka ko’li ), Braziliya , Serbiya , Avstraliyada ma’lum. Rossiyada zaxiralarning 50% dan ortig’i Murmansk viloyatining noyob metall konlarida to’plangan.