Литература 28 Тема Планирование и прогнозирование деятельности предприятия 29 Практические задания 29

Бозор иқтисодиётидаги корхона
Замонавий жамият товарларни яратиш, ишларни бажариш ва хизматларни кўрсатиш орқали ўз эҳтиёжларини бизнес фаолиятини олиб бориш деб таснифлаш мумкин. Ҳозирги кунда республика иқтисодиёти бозор хусусиятига эга. Чундай қилиб, бозор иқтисодиёти шароитида фаолият юритувчи замонавий корхоналар фаолиятини кўриб чиқиш ва ўрганиш одат тусига киради.
Мамлакатимизда бозор муносабатларининг ҳозирги ривожланиш даражаси қуйидаги омиллар билан белгиланади:





Замонавий корхона иқтисодиётини ўрганишда тизимли ёндашувга амал қилиш керак, яъни корхонани атроф-муҳит билан чамбарчас боғлиқ ва ўзаро боғлиқ бўлган унинг таркибий қисмларидан (таркибий бўлинмалар, бизнес йўналишлари ва бошқалар) иборат таркибий тузилма сифатида кўриб чиқиш керак. Корхона иқтисодиётини ўрганишнинг ушбу йўналиши бўйича унинг очиқ тизим сифатида ишлаш назариялари ривожланиб бормоқда, уларни энг содда даражада схема бўйича тавсифлаш мумкин:
Корхоналарга бевосита таъсир қиладиган субъектлар:
Билвосита таъсир қилувчи омиллар:
Бизнинг атрофимиздаги бозор муносабатларининг ҳозирги ривожланиш даражасидаги ташқи муҳит мураккаблик, ҳаракатчанлик, ноаниқлик ва унинг барча омиллари ва субйектларининг ўзаро боғлиқлиги билан тавсифланади.
Ўз навбатида, компания ташқи муҳитда товарлар этказиб берувчиси, ресурслар истеъмолчиси, рақобатчи сифатида ишлайди.
Корхона хўжалик юритувчи субъект сифатида
Қонун ҳужжатларига ва халқаро иқтисодий амалиётга мувофиқ бозорда тадбиркорлик бизнес юритиш деб ҳисобланади. Тадбиркорлик–
Замонавий жамиятда тадбиркорлик якка тартибдаги тадбиркорлик орқали ёки тижорат ташкилотлари (корхоналар, корхоналар) орқали амалга оширилиши мумкин. Чундай қилиб, корхона тадбиркорлик тузилмаси ҳисобланади.
Корхонада тадбиркорлик тамойиллари қуйидаги омиллар асосида амалга оширилади:





Қонунга мувофиқ, тегишли ҳуқуқ давлат рўйхатига олинганидан кейин тадбиркорлик фаолиятини амалга ошириш (бизнесни юритиш) мумкин.
Фуқаролар якка тартибдаги тадбиркор ёки юридик шахс томонидан қонун томонидан рухсат берилган шакллардан бири давлат рўйхатидан ўтказилгандан кейин Ўзбекистонда тадбиркорлик фаолияти билан шуғулланиш ҳуқуқига эга.
Чундай қилиб, корхона бу қонунчилигимизга мувофиқ юридик шахс мақомига эга бўлган тижорат ташкилоти.
Юридик шахс -
Ушбу таърифга мувофиқ юридик шахс учун асосий ва қўшимча талаблар шакллантирилган. Асосийлари:
Қўшимча:

Халқ хўжалигидаги корхоналарнинг таснифи