Linux at bilan ishlash va Tizim xavfsizligi !

Linux AT bilan ishlash va Tizim xavfsizligi !

Security DVD v2 - Linux Ubuntu AT bilan tanishish

!Linux variantlari bir nechaxil bo'lishi mumkin : Server va Desktop ... bundan tashqari linuxni turli soxa va mavzuga qarab turli sonlari ishlab

chiqilgan :

1: Virtualizatsiya uchun 2: xavfsizlik (Selinux,sVirt,SSSD),

3:ma'lumotlar saqlash (RH Storage).

4: Cloud (RHOS Openshift) va hokozolar.. bunday xizmatslar asosan Redhat va Ubuntu asosida ishlab chiqiladi Linux AT 2 xil Interaktiv va interaktiv bo'lmagan turga bo'linadi:

1: interaktiv turda graafik interfeys,grafik interfeysli dasturlar bn ishlash,buyruqlar

qatori va tekst ko'rinishida ishlash 2: interaktiv bo'lmagan turda barcha buyruqlar , buyruqlar qatori oynasida kiritiladi va unda grafik interfeys bolmaydi yani Konsol rejimida ishlaydi Linux AT dagi har qanday obekt FAYL xisoblanadi,barcha sozlanmalar tekst ko'rinishida taqdim qilinadi shu sababli u oddiy va tushinarli bu degani esa tezkor degani. Linux

litsenziyalari xar xil bolishi mumkin:

1: GPL yoki LGPL :

GPL bu OpenSource proekt bo'lib xohlagan kishi undan foydalanishi va o'zgartirish kiritishi mumkin ,hech kim unga ma'lum qoidalarni kiritmagan . LGPL esa ma'lum bir guruh yoki avtor

tomonidan ximoyalaniladi yoki qoidalar kirtiladi

.Linux tizim Strukturasi :

Linux tizim Strukturasi 5 ta qismdan tashkil topgan 1; qurilmalar,

2; fayllar,

3; prosseslar,

4; tizim fayli (ext3,iso9660) va bularni xammasini boshqaruvchi 5- qism bu YADRO

Kali linuxda esa har 2 la rejimda ishlash imkoni bor

ALT +CTRL+F7 grafik rejimga otish - chvt N konsol rejimga o'tish.

Linux AT dagi asosiy buyruqlar va ular haqida tushuncha !

ro'yxatdan o'tish (Login) foydalanuvchi accaounti (id,passwd) ish rejimini to'xtatish (logout) tizimni qayta yuklash (reboot) tizim ishini to'xtatish (shutdown)

histroy : buyruqlar tarixini korish

CTRL+U kiritilayotgan buyruqni o'chirish

CTRL+L oynani tozalash + clear

bind -P barcha klaviatura buyruqlarini ko'rish

CTRL+R oldin kiritilgan buyruqlar ichidan qidirish

CTRL+C bajarilayotgan buyruqni to'xtatish

CTRL+K kursordan keyingi buyruqni o'chirish

pwd - activ katalog ko'rsatiladi , qayerda turganligingizni

mkdir - yangi katalog ochish

rm /files/ -r - shu katalogni o'chirish

cd /root/ - shu katalogga o'tish

cat /file/ - shu faylni ko'rish

Linux AT dagi asosiy buyruqlar va ular haqida tushuncha !

man ls,rm,cat.. - batafsil malumot olish yoki --help wget www.id.uz/conteiner/sec.tar - shu manzildan faylni yuklab olish

shutdown -h - AT o'chirish , va yana poweroff dan foydalanish mumkin ,

farqi shutdownda boshqa foydalanuvchilar xam AT o'chirilayotgani xaqida xabardor bo'ladi bunda esa yo'q sudo apt-get install totalcommander - totalcommander ni o'rnatish

sudo apt-get remove totalcommander - totalcommander ni o'chirish

sudo apt-get update - yangilash

sudo apt-get upgrade - tizimdagi barcha paketlarni

yangilash

sudo apt-cache search gimp - keshdan gimp fayllarini izlash df -h - Disk , qolgan joy va ishlatilgan hajmni ko'rish passwd - Yangi parol kiritish

passwd admin2 - admin2 foydalanuvchisi uchun pass kiritish chage -E 2015-12-31 admin2 - admin2 profilini shu muddatgacha ishlatish mumkin

Linux AT dagi asosiy buyruqlar va ular haqida tushuncha !

chmod ugo+rwx abs - abs katalogi uchun 777 huquqini berish ya'ni yozish,o'zgartirish va o'chirish huquqi -UGO - user group other -RWX - Read,Write , Execute

tar -tf cyber-attacks.tar - cyber-attacks.tar arxivi ichini

ko'rish

route -n

hostname - AT nomini ko'rish

top - aktiv prosseslarni ko'rish, foydalanuvchi nomi hajmi

vaqti avtomatik yangilanib turadi

kill -TERM 98989 -PID 98989 prossesini yopish

cal - kalendar , hozirgi oy

w - activ foydalanuvchilarni ko'rish

uname -a - Linux va yadro versiasini ko'rish

Linux AT katalog vazifalari :

./Dev - qurilmalar katalogi

./etc/ - sozlanmalar katalogi

./lib/ - tizim ma'lumotlari

./home/ - foydalanuvchi bosh katalogi

./root/ - SUPERADMINISTRATOR katalogi

./usr/ - dasturlarni joylash katalogi

./var/ - dasturlar haqida ma'lumotlar saqlanadigan katalog ./temp/ - vaqtinchalik ma'lumot yoki yuklovchi fayl saqlanadigan katalog

./var/temp/ - vaqtinchalik dasturlarni yuklovchi fayl saqlanadigan katalog

./proc/ - AT ning fayl interfeysi joylashgan katalog ./opt / - huddi ''Program files''

./mnt/ - setning mount qilinadigan fayl sistema joylashgan katalogi ./media/ -

./boot/ - yuklovchi va Yadro joylashgan katalog ./sys/ - qurilmalar interfeysi katalogi ./srv/ - web sayt va FTP yuklanadigan katalog

Batafsil ma'lumot beruvchi terminal buyruqlari :

man

--help

info

odatda man buyrug'i deyarli barcha linux at da bor shu sababli undan foydalanish mumkin boshqalarga qaraganda ,agar --help ko'rsatilsa aynan shundan foydalanish mumkin dasturlar haqidagi ma'lumotlar quyidagi katalogda joylashadi :

/usr/share/doc

TERMINAL - klaviatura va sichqoncha yordamida buyruqlar kiritish va bajarish uchun ishlatiladigan ko'p foydalanuvchi ishlashi mumkin bo'lgan dastur

KONSOL - Faqat buyruqlar kiritish un ishlatiladigan , grafik interfeysga ega bo'lmagan va ma'lumot faqat klaviatura orqali kiritiladigan tizim