Lingvistika yo’nalishi I kurs magistranti Erkinova Marhaboning Psixolingvistikafanidan taqdimoti. Qadimgi turkiy tilda toponimlar va uning ifodalanishi

Lingvistika yo’nalishi I kurs magistranti

Erkinova Marhaboning

Psixolingvistikafanidan

taqdimoti.

Qadimgi turkiy tilda toponimlar va uning ifodalanishi

1.Qadimgi turkiy tilda toponimlari.

2.Leksik-semantik xususiyatlariga ko’ra toponimlar.

3.Etnotoponimlar.

4.Gidrotoponimlar.

Reja:

Shaxs ijtimoiy xulqiga turli tashqi kuchlar ta’sir qiladi: siyosiy, mafkuraviy, iqtisodiy, ma’naviy, ahloqiy va boshqalar. Bu ta’sirotlar mohiyatan aslida jamiyat a’zolari bo’lmish shaxslar o’rtasidagi o’zaro munosabatlarning ayrim alohida yo’nalishlarini belgilab beradi.

Ijtimoiy normalar, sanksiyalar va shaxs. Ijtimoiy norma — shaxs hayotida shunday kategoriyaki, u jamiyatning o’z a’zolari xulq-atvoriga nisbatan ishlab chiqqan va ko’pchilik tomonidan e’tirof etilgan xarakatlar talablaridir. Masalan, o’zbeklar uchun biror xonaga kirib kelgan insonning kim bo’lishidan qat’iy nazar, «Assalomu alaykum» deb kelishi — norma; o’quvchining o’qituvchi bergan topshiriqlarni bajarishi lozimligi — norma; xotinning er hurmatini o’rniga qo’yishi, qaynonaga gap qaytarmaslik — norma.

Qadimgi turkiy tilning leksik qatlamiga toponimlar ,etnonimlar, tabiat hodisalarini bildiruvchi terminlar ,harbiy sohaga oid terminlar,kosmik jismlar nomlari, kiyim-kechakka oid so’zlar kiradi.

Mavzu:Gap bo’laklari

VI-XIV asrlardagi obidalarda anchagina joy nomlari uchraydi.mazkur toponimlar o’sha davrlarda yashagan turkiy xalqlarning kundalik moddiy, madaniy turmushi, ularning qayerlarda istiqomat qilganliklari,kasp-hunari,etnik sostavi haqida ma’lumot beradi.VI-XIV asrlarda quyidagi toponimlar uchraydi:Chug’ay, Qaraqum, Shantung baliq,Altun yish,Ko’gman, Tamir qabig’, Sog’daq (To’nyuquq)