Lim vazirligi samarqand davlat universiteti b. Sh. Safarov, I. I. Ayubov

 

---

225 
15-MAVZU: SOLIQLARNING MOHIYATI VA AHAMIYATI 
 
Reja: 
1.
Soliqlar va soliqqa tortish amaliyotining paydo bo‘lish 
sabablari. 
2.
Soliq va to‘lovlar tushunchasi. 
3.
Soliqlarning iqtisodiy mohiyati. 
4. Soliqlarning funksiyalari va ularning o‘zaro bog‘liqligi. 
 
Kalit so‘zlar:
soliq, yig‘im, forsologiya, fiskal funksiya, 
tartibga solish funksiyasi, ijtimoiy funksiyasi, nazorat funksiyasi
. 
Mashg‘ulotning maqsadi:
Soliqlar va soliqqa tortish 
amaliyotining paydo bo‘lish sabablari, soliqlar va yig‘imlar 
tushunasi, soliqlarning iqtisodiy mohiyatini hamda funksiyalarini 
o‘rganish.
 
O‘qitish vositalari: 
yozuv doskasi, turli plakatlar, taqdimot 
materiallari, tarqatma materiallar, videoproyektor. Ilmiy adabiyotlar: 
darslik, o‘quv qo‘llanma, statistik ma’lumotlar, uslubiy qo‘llanma va 
shu kabilar.
O‘qitish usullari: 
Talabalarni ma’ruza materiallari bilan 
tanishtirish, suhbat, mavzuni nazariy yoritish, savollarga javob 
berish. O‘qitishning zamonaviy pedagogik texnologiyalarini 
qo‘llash: aqliy hujum, taqdimot, dialog, Internet yordamida mavzuni 
qo‘shimcha yoritish.
1. Soliqlar va soliqqa tortish amaliyotining paydo bo‘lish 
sabablari 
Soliqlarning paydo bo‘lishi davlatning paydo bo‘lishi bilan 
bog‘liq. Davlatning shakllanishi bilan mamlakatda yaratilgan 
ijtimoiy mahsulot ishlab chiqarish uni taqsimlashning qonun - 
qoidalarini ishlab chiqadi. Bu taqsimlashdagi munosabatlar bozor 
iqtisodiyoti sharoitida pul orqali amalga oshirilganligidan davlat uni 
taqsimlashni ham pul munosabatlari orqali, ya’ni soliq, pul va kredit 
orqali amalga oshiradi. Davlatning bunday faoliyati – soliqlar va 
soliqqa tortish orqali amalga oshiriladi. 

---

226 
Soliqlar va soliqqa tortish soliq voqeyliklarini chuqur o‘rganish 
asosida zaruriy xulosalar chiqarib, ularni amaliyotga tadbiq etish 
yo‘llaridir.