Личинка хордалилар (Urochordata) ¸ки šобиšлилар (Tunicata) кенжа типи

Echkemar oyoqlari skeleti. Echkemarning oyoq skeletlari barcha quruqlikda yashovchi umurtqali hayvonlarning oyoqlari kabi tipik besh barmoqli sxema asosida tuzilgan. Oldingi oyoqning proksimal bo`limi - yelka - bitta yelka suyagidan, ikkinchi bo`lim - bilak - ikkita: tirsak suyagi bilan bilak suyagidan iborat (117-A-rasm).





116-rasm. Echkemarning chanoq kamari (ostki tomondan ko`rinishi): 1 - yonbosh suyagi,
2 - qov suyagi, 3 - quymich suyagi, 4 - chanoq kosasi, 5 - dumg’aza umurtqalari.

Bilaguzuk ikki qator bo`lib joylashgan nisbatan mayda suyakchalardan tashkil topgan. Ularning yonboshida oltinchi barmoq qoldig’i hisoblanuvchi bitta noksimon suyakcha bor.

Kaft bir qator o`rnashgan beshta uzunchoq suyakdan iborat. Bularga har qaysisida uzunasiga o`rnashgan bir nechta suyakchadan iborat besh qator barmoq falangalari birikadi. Oxirgi falangalardan tirnoqlar o`sib chiqqan. Sudralib yuruvchilarda oyoq kafti harakatini ta`minlovchi bo`g’imi ikki qator bilaguzuk suyaklari orasida bo`ladi. Bu interkarpal (bilaguzuk oralig’i) deb ataladigan bo`g’imni hosil qiladi.



B

117-rasm. Echkemarning A- oldingi va B - keyingi oyoqlarining skeleti: 1 - yelka suyagi,
2 - tirsak suyagi, 3 - bilak suyagi, 4 – bilaguzuk suyaklari, 5 - kaft suyaklari, 6 - barmoq falangalari, 7 - interkarpal bo`g’imi, 8 - son suyagi, 9 - katta boldir suyagi, 10 - kichik boldir suyagi, 11 - tizza kosasi, 12 - tovon suyaklari, 13 - intertarzal bo`g’imi,
14 - oyoq kafti suyaklari.

Orqa oyoqda proksimal qism - son suyagi o`zining distal uchida tizza bo`g’imi orqali katta boldir va kichik boldir suyaklaridan iborat bo`lgan boldir bo`limi bilan birikadi. Bu bo`g’im ustida kichkina suyakcha - tizza kosasi bor. Tovonning proksimal qismidagi suyakchalar boldir suyaklariga, distal qismidagi suyaklar esa kaft suyaklariga butunlay qo`shilib ketgan. Shuning uchun ham tovon bo`g’imi boldir bilan tovon o`rtasida emas, balki tovonning proksimal va distal qismining suyaklari orasida bo`ladi va intertarzal (tovon oralig’i) deb ataladigan bo`g’im hosil qiladi. Kaft har xil sondagi barmoq falangalari birikadigan beshta uzunchoq suyakdan iborat. Barmoq uchidagi oxirgi falangalarda tirnoq o`sib chiqqan (117-B-rasm).