Letter Template

Turk lirasi
Bu yilni o’zida TL dollarga nisbatan 30%dan oshiq qadirsizlandi.
Enflasyonun yüzde 20'ye yakın olmasına rağmen TCMB'nin faizleri yüzde 15 seviyesine çekmesi, TL üzerindeki baskıyı artırıyor.
Türk Lirası, bu haftanın başından beri dolara karşı yüzde 8 değer kaybetti. TCMB'nin Kasım ayı faiz kararı öncesi günlük değer kaybı ise yüzde 3'ün üzerine çıktı.
"TL'deki kanamanın durması için faizlerin artırılması gerek" diyen Cristian Maggio, ister istemez TCMB'nin eninde sonunda faizleri yükseltmek zorunda kalacağı görüşünde.
2018 yılının Ağustos ayında ABD ve Türkiye arasında yaşanan Pastör Brunson krizinin tetiklemesiyle TL'de değer kaybı günlük yüzde 10'ları aşıyordu.
Bu kur krizinden önce de TCMB uzun bir süre faizleri yükseltmekte direnmiş; ancak TL'deki keskin değer kayıplarıyla Eylül ayında faizlerde sert bir yükseliş kararı almıştı.
İsviçre merkezli Swissquote bankasından piyasa stratejisti İpek Özkardeşkaya ise Türkiye'de kur krizinden ziyade bir Merkez Bankası bağımsızlık krizi olduğunu düşünüyor:

"Para politikası kararları siyasi güçlerin gölgesinde kalıyor ve bu çok vahim bir durum."

Swissquote bankasından Özkardeşkaya, TL'deki bu hızlı değer kaybının ekonomiye olan etkisini ise şu şekilde anlatıyor:
"TL'deki değer kaybı ülkenin fakirleşmesini, ekonominin yavaşlamasını ve şirket borç krizini tetikleyecektir. Özellikle doların zaten güçlendiği ve enerji fiyatlarının bu kadar arttığı bir dönemde TL'nin güç kaybetmesi demek, ekonomi için ağır bir yük demek."
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, uzun zamandır yüksek faizin enflasyona neden olduğunu öne sürerek genel kabul gören ekonomi teorisinin tersi bir politika izliyor.
Çoğu uzmana göre ise faizleri yüksek tutmak enflasyonla mücadele etmek için takip edilmesi gereken bir para politikası aracı.
Jason Tuvey'e göre Erdoğan'ın baskısı faizlerin düşürülmesine bu da enflasyonun yükselmesine neden oluyor.
Tuvey, en büyük riskin bankacılık sektörü üzerinde olduğu görüşünde.

Ekonomistlere göre Türk Lirası'nın dünyada en çok değer kaybeden para birimi olmasının nedeni para politikasındaki tutarsızlık. TL sadece dolar karşısında değer kaybetmiyor. Euro ve Sterlin karşısında da tutunamıyor ve hızla değer kaybediyor. Ekonomistler "10 lirayı göreceğiz" derken Uğur Gürses, "Vatandaş bunun getireceği zamlarla oynatmaz mı?" diyerek durumu özetledi.

Türkiye faiz indirerek savunmasız kaldı

Dünya merkez bankaları da ABD'nin hamlesine hazırlık yapmak amacıyla faiz artırıyor ya da faiz artırma eğilimine girdi. Geçtiğimiz günlerde hali hazırda faiz indirmiş olan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ve AKP iktidarı ise artırmak bir yana faizi daha da indirme gitme sinyalleri veriyor. TL bu nedenle diğer para birimlerinden daha fazla ayrışmış durumda. Türkiye'nin yüklü dış borç ödemelerinin vadesinin yaklaşmış olması da TL'nin değer kaybında etkili oluyor.

Türkiye'de siyasal risklerin hızlı artışı (Rahip Brunson olayı, Halkbank meselesi, S 400'ler olayı).

• 
  Faiz artırımında yaşanan gecikme ve tereddütler (özellikle Merkez Bankası'nın Temmuz ayı toplantısında faizi artırmaması).
  
• 
  Bu gecikme ve tereddütlerin yarattığı enflasyon artışı.
  
• 
  Petrol fiyatlarının artışı ve bunun cari açığa olumsuz etkisi.
  
• 
  GSYH'nin kur etkisiyle gerilemeye başlaması ve dolayısıyla Dış Borç / GSYH oranının yükselişe geçmesi.
  
• 
  İşsizlik oranının artması.
  
• 
  Bankaların, dış finansman kaynaklarına erişim başta olmak üzere sorunlarla karşılaşmaya başlaması.
  
• 
  Peş peşe gelen iflaslar, konkordatolar.
  

Adabiyotlar:
1. https://www.cumhuriyet.com.tr/ekonomi/dolar-tl-2021de-yuzde-30dan-fazla-deger-kaybetti-kur-krizinden-bahsetmek-mumkun-mu-1885792
2.https://www.haberturk.com/yazarlar/gokhan-sen/3264778-tl-neden-deger-kaybediyor-cari-acik-kapanirsa-tl-degerlenir-mi
3. https://finans.mynet.com/haber/detay/doviz/turk-lirasi-neden-dolar-karsisinda-deger-kaybediyor-mahfi-egilmez-dolar-tl-kurunda-yasananlari-anlatti/420176/
4.https://www.haberturk.com/yazarlar/gokhan-sen/3264778-tl-neden-deger-kaybediyor-cari-acik-kapanirsa-tl-degerlenir-mi
5.https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-46383142
6.https://www.dw.com/tr/t%C3%BCrk-liras%C4%B1n%C4%B1n-en-zorlu-s%C4%B1nav%C4%B1/a-59598021
7.https://halktv.com.tr/ekonomi/ekonomistler-uyardi-tl-dolar-karsisinda-neden-deger-kaybediyor-bundan-sonra-652356h
8.https://odatv4.com/ekonomi/bu-grafik-her-seyi-anlatiyor-2211171200-127871
9.https://www.webtekno.com/turk-lirasi-son-12-yilda-nasil-bir-deger-degisimi-yasadi-h45704.html
10.https://tr.euronews.com/2021/06/23/turk-liras-2021-in-ilk-yar-s-nda-dolar-kars-s-nda-en-fazla-deger-kaybeden-para-birimleri-a
11.https://www.xe.com/currencycharts/?from=USD&to=TRY&view=5Y
12.https://www.mahfiegilmez.com/2021/11/tl-nicin-deger-kaybediyor.html