Lektsiya-22 Ferg’ana okrugi Jobasi Ferg’ana okrugine uliwma sipatlama, relefi

SHatqal rayoni. Shatqal tawinin’ O’zbekstandag’i qubla taw aldi bo’limlerin iyeleydi ha’m shig’ista Narin da’ryasi, qublada derlik Sirda’rya menen shegaralanadi. Bul rayon okrugtin’ batis rayonlarinan jawin mug’darinin’ bir az ko’pligi, qistin’ G’ovasay rayoninan salistirma jumsaqlig’i, termik resurslarg’a baylig’i menen ajralip turadi. Rayonda 6 landshaft tu’ri ajratilg’an. Oazisler ma’deniy landshaftlari rayon aymag’inin’ yarimin quraydi,
Ferg’ana okrugi Ferg’ana dizbeginin’ qubla- batis janbawrin ha’m janbawir eteginde jaylasqan Narin, Maylisay, Qaru’ngir, Kugart ha’m jaziq da’ryalar jayilmalarin o’z ishine aladi. Absoluyt ba’lentligi qubla- batisqa 400m den arqa- shigisqa 3000-4000 ge ko’terilip baradi. O’zbekstanda bul rayonnin’ tek allyuviyal-prolyuviyal tegisliklerden ha’m qaradarya alabinan ibarat shetki qubla- batis bo’limi jaylasqan. Rayon okrugta basqa rayonlarg’a qarag’anda ta’biyiy ig’all menen en’ jaqsi ta’minlengen. Rayonda 5 landshaft tu’ri ajratilg’an bolip, en’ u’lken maydandi ma’deniy landshaftlar (88%) iyelegen.
Shig’is Alay rayoni Alay tawlarinin’ Shaximardan, Isfayramsay, Aravansay, Aqbura, Qurshov darya basseyinleri jaylasqan arqa janbawirin o’z ishine aladi. Rayonnin’ tek arqa bo’limi O’zbekstan quramina kiredi. Bul jerler adirlardan, adir aralig’i ha’m adir artinan Altiariqsay, Shaximardansay, Isfayramsay ha’m Aravansaydin’ ju’zesi tegis jayilmalardan ibarat. Rayon aymag’i ba’lentrek ha’m arqa ekpozitsiya bolg’anlig’inan okrugte jazg’i termik resurslardin’ bir az kemligi, lekin landshaftlardin’ tu’rliligi menen ajarlip turadi. Rayonda 9 landshaft tu’ri ajratilg’an. Rayon aymag’inin’ 50 % ten ko’bi ma’deniy landshaftlarg’a tuwra keledi.


Tayanish so’zler: Adir, allyuviyal, prolyuviyal, alap, shag’il- taslar, Qoqan samali, baliqshi awili, assimetriyaliq, radioaktiv.


Geografik atamalar: Mug’iltaw, Qurama, Qaramazar, Narin, Qarada’rya, Sox, Altiariq, Shaximardan , Orayliq Tyanshan, U’shqorg’an, Xojent, Qoqand.