Лекциялык план Тема №7: Шайлоо укугунун негиздери. (2саат) Түзгөн окутуучу: Абдиманап кызы Н. Ош 2020

Укуктар жана шайлоочулардын укуктарын жүзөгө ашыруунун кепилдиги. КР шайлоо мыйзамдуулугуна ылайык, шайлоочу бир топ укуктарга ээ. Аларды колдонуу менен ал КР Президентин, КР ЖКнын депутаттарын, муниципалдык түзүлүштөрдүн башчыларын, жергиликтүү өз алдынча башкаруунун өкүлчүлүктүү органдарынын депутаттарын шайлоо боюнча өзүнүн конституциялык укугун жүзөгө ашырат.

Шайлоочулардын укуктары төмөндөгү тайпаларга бөлүнөт:

• 
  Шайлоо процедураларына катышууга байланышкан шайлоочулардын укуктары (талапкерлерди жана алардын тизмелерин көрсөтүүгө катышуу укугу, шайлоо алдындагы үгүт иштерине катышуу, мыйзам аныктаган чектерде талапкерди же шайлоо бирикмесин каржылоого, добуш берүүгө катышуу укуктары)
  
• 
  Шайлоочулардын добуш берүү менен байланышкан укуктары (эркин жана өз эрки менен тигил же бул саясий партияга, же талапкерге добуш берүү укугу, мөөнөтүнөн мурда, өзүнүн шайлоо участкасынан тышкары, добуш берүүч. Жайдан тышкары добуш берүү)
  
• 
  Жарандардын өзүнүн шайлоо укуктарын коргоо жана шайлоо комиссияларынын ишин иреттөөгө байланышкан укуктар
  
• 
  Аларды шайлоонун жүрүшү тууралу кабардар кылууга байланышкан укуктар (добуш берүүнүн датасы, убактысы, орду тууралу маалымкатка, талапкерлер жана шайлоо бирикмелери, добуш берүүнүн жыйынтыктары тууралу маалымкатка болгон укук)
  

Эркин шайлоолордун башатына таянып, шайлоочу эч кандай шайлоого катышпаганга толук укугу бар.
Шайлоо процессиндеги КРдин жарандарынын укуктары төмөнкү укуктардын кепилдиктеринин түркүмү аркылуу жүзөгө ашат.
1 укуктарды жана жркиндиктерди жүзөгө ашыруунун жалпы кепилдиктери;
2 укуктарды жана эркиндиктерди жүзөгө ашыруунун атайын кепилдиктери;
3 сот адилеттигин конституциялык кепилдиктери;
4 укуктук кепилдиктер;
5 атайын кепилдиктер;
Институционалдык кепилдиктер;
Шайлоо укуктарынын кепилдиктери –


3.ШАЙЛООЧУЛАРДЫ КАТТОО.
Шайлоочулардын биротоло тизмеси - шайлоочулардын тизмесин тактоо мезгилинде алардын арыздарынын негизинде бардык өзгөртүүлөр киргизилген, мамлекеттик порталда жарыялануучу жана добуш берүү күнүнө чейин 7 календардык күн калганда шайлоо участокторуна илинүүчү шайлоочулардын такталган тизмеси.