Lean ishlab chiqarish tarixi, vositalari va usullari. Reja

Tejamkor ishlab chiqarish usullariga quyidagilar kiradi. 
Tejamkor ishlab chiqarishda o`ziga xos zamonaviy usullari mavjud bo`lib, ushbu 
usullar ishlab chiqarishni yanada takomillashtirishga yordam beradi. Bularga misol 
tariqasida 
JIT, Heijunka, Pull, Kanban 
usullarini
 
ko`rib chiqamiz.
Aniq vaqtda (just-in-time, JIT) – 
ishlab chiqarish jarayonida vaqtni qisqartish 
usuli, bunda materiallar, xizmat ko`rsatish va boshqa resurslar faqat ular zarur 
bo`lgandagina (ehtiyoj tug’ilganda) taqdim etiladi. 
JIT tizimi quyidagilarga yordam beradi:

Mahsulot (partiya, bir to`p tovar) hajmini iqtisodiy foyda keltiradigan darajaga 
qisqartirish. 

Inson resurslari sonini, materiallar va jihozlar miqdorini tartibga keltirish. 

Mahsulotni “davomiyligi” – ishlab chiqarish jarayonini unumdorligi kelgusidagi 
amalga oshiriladigan xarakatni ehtiyoji bilan belgilash. 

Mahsulotni holati va uskunalarni bandligini nazorat qilishni audio-vizual 
vositalaridan foydalanish. 

Mahsulotni (o`zgarishi) bir joydan boshqa joyga siljishi yuzasidan boshqarish 
bo`yicha qaror qabul qilish jarayonini iloji (imkoni) boricha ancha quyi darajaga 
ko`chirish. 
“Aniq vaqtda” tizimining maqsadi
– mahsulotni yetkazib berish vaqti, ishlab 
chiqarish siklini kamaytirish, resurslarni tejash, kam harajat hamda yuqori sifatga 
erishishda yo`qotishlarni xamma turini oldini olishga yordam beradi. 
«Aniq vaqtda» (just in time, JIT) kontsеptsiyasining 8 qoidasi: 
Mahsulot – kеrakli mahsulot; 
Sifat – kеrakli sifat; 
Qiymat – narxning kеrakli darajasi bilan; 
Istе'molchi – istе'molchiga kеrakli; 
Miqdor – kеrakli miqdorda; 

---

5 
Vaqt – o`z vaqtida еtkazib bеrilishi kеrak; 
Joy – kеrakli joyga; 
Pеrsonifitsikatsiya –xar bir buyurtma uchun xizmat ko`rsatish tizimi ishlab 
chiqiladi
2
.