Reja 1) Lorents kuchi tasiri va formulasi. Chap qòl qoidasi 2) Larents kuchining yònalishi Lorents kuchining yo'nalishi aniqlanadi chap qo'l qoidasiga ko'ra: Agar siz chap qo'lingizni tezlikka perpendikulyar bo'lgan induksiya vektorining komponenti kaftga kirishi uchun qo'ysangiz va to'rtta barmoq musbat zaryadning harakat teLzligi yo'nalishi bo'yicha (yoki salbiy tezlik yo'nalishiga qarshi) joylashgan bo'lsa. zaryad), keyin egilgan bosh barmog'i Lorentz kuchining yo'nalishini ko'rsatadi: Lorents kuchi har doim zaryad tezligiga perpendikulyar bo'lganligi sababli, u ishni bajarmaydi (ya'ni, zaryad tezligining kattaligini va uning kinetik energiyasini o'zgartirmaydi). Agar zaryadlangan zarracha magnit maydonning kuch chiziqlariga parallel ravishda harakatlansa, u holda Fl = 0 bo'ladi va magnit maydondagi zaryad bir tekis va to'g'ri chiziqli harakat qiladi. Agar zaryadlangan zarracha magnit maydonning kuch chiziqlariga perpendikulyar harakatlansa, u holda Lorents kuchi markazga yo'naltirilgan bo'ladi: Lorents kuchi — magnit maydonda harakatlanayotgan zaryadli zarraga taʼsir etuvchi kuch. Bu kuchni X. A. Lorents 1884-yilda Xoll efektiii taxlil etish jarayonida aniqlagan. Lorents kuchi hamma vaqt zaryadli zarraning harakat tezligiga tik yoʻnalganligi sababli, hech qanday ish bajarmaydi va markazga intilma kuch vazifasini oʻtaydi Lorents kuchi - nuqta zaryadlangan zarrachaga magnit maydonda harakatlanuvchi zarbada harakat qilish majburiyati. Bu zarracha, zarrachalarni tezlashtirish moduli, magnit maydonni vektor va zarracha va zarrachalar harakat tezligi o'rtasida tenglashtiradi. Mana, lorentz kuchi, zarracha zaryad, magnit maydonni indüksiyasining vektorining moduli, bu zarrachalarning tezligi, magnit maydonni indüksiyasining vektori va harakat yo'nalishi orasidagi burchak. Lorents kuchi xossalarining oqibatlari Tana magnit maydonga ma'lum bir burchak ostida uchadi. Intuitiv ravishda uning qiymati maydonning unga ta'sir qilish xarakteriga ma'lum ahamiyatga ega ekanligi aniq, bu erda uni aniqroq qilish uchun matematik ifoda kerak.
Siz bilishingiz kerakki, kuch ham, tezlik ham vektor kattaliklari, ya'ni ularning yo'nalishi bor. Xuddi shu narsa magnit kuchlanish chiziqlari uchun ham amal qiladi. Keyin formulani quyidagicha yozish mumkin:
sin a bu yerda ikkita vektor kattalik orasidagi burchak: magnit maydonning tezligi va oqimi.
Ma'lumki, nol burchakning sinusi ham nolga teng. Ma’lum bo‘lishicha, agar zarrachaning traektoriyasi magnit maydonning kuch chiziqlari bo‘ylab harakatlansa, u hech qayerga og‘ib ketmaydi.
Gauss uchun elektrostatik maydon vakuumda: vakuumdagi elektrostatik maydon kuchining vektorining ixtiyoriy yopiq sirt orqali oqimi bu sirt ichidagi zaryadlarning algebraik yig'indisiga teng bo'lib, 0 ga bo'linadi. Bu teorema uchun matematik tarzda olingan vektor maydoni har qanday tabiatning rus matematigi M. V. Ostrogradskiy (1801 -1862), keyin esa undan mustaqil ravishda elektrostatik maydonga nisbatan - K. Gauss. - Gauss teoremasi — elektrostatikaning asosiy teoremasi. Berk sirt orqali oʻtayotgan elektr maydon kuchlanganligi £ oqimi bilan shu sirt ichida joylashgan zaryad q kattaligi orasidagi bogʻlanishni ifodalaydi. Berk sirt orqali oʻtayotgan oqim jV shu sirtning hamma elementlari orqali oʻtayotgan oqimlar yigʻindisiga teng:N = Ye EnliSj = 4ld.
- G. t. Kulon qonuni (qoʻzgʻalmas nuqtaviy zaryadlarning vakuumda oʻzaro taʼsirlashuvi qonuni)dan kelib chiqadi. G. t.ni K. Gauss taklif qilgan.
Etiboringiz uchun raxmat!
Shaxnoza Xojamuratova
Do'stlaringiz bilan baham: |