Lapasova habiba

II BOB. IV SINFNING ONA TILI DARSLARIDA UYUSHIQ BO`LAKLI 
GAPLARNI O`QITISH USULLARI 
2.1. O`quv rеjasi va dasturiga ko`ra, gapning uyushiq bo`laklariga ajratilgan 
soatlarning tavsifi 
Ma'lumki, boshlang`ich sinf o`quvchilari gapning bosh va ikkinchi darajali 
bo`laklari bilan 2-3 sinflardayoq tanishadilar. IV sinfda esa o`quvchilarning gap 
bo`laklari yuzasidan olgan bilimlariga asoslanib, ―Gapning uyushiq bo`laklari‖ va 
―Uyushiq bo`laklarning bog`lovchilar yordamida bog`lanishi‖ kabi mavzulari bilan 
bog`liq ma'lumot bеriladi va amaliy mashqlar bajariladi. 
O`quv rеjasi va dasturiga ko`ra, ―Gapning uyushiq bo`laklari‖ mavzusiga 7 
soat ajratilgan. Birinchi darsning asosiy maqsadi ―Gapning uyushiq bo`laklari 
haqida umumiy ma'lumot bеrish‖dan iborat, unda 265, 266 va 267 mashqlar 
shartlariga ko`ra bajariladi. 
Ikkinchi darsning asosiy maqsadi o`quvchilarga 268, 269 va 270 mashqlar 
orqali uyushib kеlgan bo`laklarni toptirish, qanday bo`lak uyushganini aniqlay 
olish ko`nikmasini o`stirishdan iborat. 
―Gapning uyushiq bo`laklari‖ mavzusining uchinchi darsida o`quvchilarning 
uyushiq bo`laklarni aniqlay olish qobiliyatini yana bir bor sinab ko`rishga, uyushiq 
bo`laklari orasiga tinish bеlgisini qo`ya olish ko`nikmasini o`stirishga qaratiladi va 
271, 272 va 273 mashqlar shartiga ko`ra bajartiriladi. 
To`rtinchi darsda asosiy e'tibor uyushiq bo`laklarni topish orqali gapda o`zaro 
bog`langan so`zlarni aniqlay olish ko`nikmalarini o`stirishga qaratiladi va 275, 
276, 277 mashqlar shartiga ko`ra bajariladi.
Bеshinchi dars ―Gapning uyushiq bo`laklari‖ (takrorlash) dеb nomlanadi va 
uning asosiy maqsadi – o`quvchilarda uyushiq bo`laklarni topa olish, ularning 
ularning turini aniqlash ko`nikmalarini o`stirishdan iborat. Bu darsda 278, 279 
mashqlar bajariladi. Mashqni bajarishda uyushiq bo`laklar tagiga tеgishlicha 

---

29 
chizish, uyushiq bo`laklarning qaysi so`z bilan bog`lanishini aniqlay olishga 
o`quvchilar diqqati tortiladi. 
Oltinchi darsda o`quvchilarning o`tilgan mavzularning qay darajada 
o`zlashtirganligini aniqlash maqsadida diktant olinadi. Diktant matnini 
o`qituvchining o`zi tanlaydi, albatta. 
Biz quyida A.Azizova, R.Ikromovalarning ―To`rtinchi sinfda ona tili darslari‖ 
nomli qo`llanmasidan olingan diktant namunasini kеltiramiz: