Language and cultures: Prospects for Development in the 21st Century

---

International Conference on “Language and cultures: 
Prospects for Development in the 21st Century” 
www. papers.online-conferences.com 
24 
ISSIQLIK NURLANISH QONUNLARINI TA’LIMDA O‘QITISH METODIKASI 
 
Nabiyeva Feruza Abdurashidovna. 
Fizika 1-bosqich magistranti 
Gmail: [e-mail] 
 
Annotatsiya. 
Maqolada atom fizikasi bo’yicha bazi tadqiqotlar tahlili va issiqlik nurlanish 
qonunining tavsifi, muhokama va natijalari ilmiy asosda yoritilgan. 
Kalit so’zlar: 
Atom va kvant fizikasi, yorug’lik, absolyut qora jism issiqlik nurlanishi. 
 
KIRISH 
XXI аsrdа ilmiy-texnikаviy inqilobning yanаdа shiddаtli rаvishdа o‘sishi oliy texnikа o‘quv 
yurtlаridа fizikа kursining mаzmunini tubdаn qаytа ko‘rib chiqishni tаqozo etmoqdа. Zаmonаviy 
muhаndisdаn fаqаt klаssik fizikаdаnginа emаs, bаlki hozirgi zаmon fizikаsi (kvаnt mexаnikаsi vа 
elektronikаsi, qаttiq jisimlаr fizikаsi vа boshqаlаr) dаn hаm chuqur bilimlаr tаlаb qilinmoqdа
1
.
ADABIYOTLAR SHARHI 
Hozirgi zamon atom va yadro fizikasi olimlar oldida bir qator masalalar o’z yechimini 
kutmoqda. Shular jumlasiga yuqoridagi issiqlik nurlanish qonunlarini ham kiritish mumkin. Aytish 
joizki, ushbu sohada ko’plab olimlar amaliy tadqiqotlarni olib borganlar
Grek faylasuflari Levklipp (500 yil bizning eramizgacha), Anaksagor (500-428 yil bizning 
eramizgacha), Empedokl (492-432 yillar bizning eramizgacha), Demokrat (460-370 yil bizning 
eramizgacha), Epikur (341-270 yil bizning eramizgacha) jismlarning atom tuzilishi haqidagi bilimlar 
o’sib keldi. Bu sohada Demoqratning xizmatlari juda katta, u olam bo’sh fazodan va cheksiz ko’p 
bo’linmaydigan materiya zarrachalar-atomlardan iborat deb hisoblagan.
Masalaning atom fizikasiga aloqadorligini hisobga olgan holda atomistika XVII-XVIII asrlarda 
boshqa barcha fanlarga o’xshash atomistika ham ko’zga ko’rinarli mufaffaqiyatlarga erishdi deb 
aytish mumkin. Lekin shu davrning buyuk olimlari G.Galiley (1564-1642) va Rene Dekart (1596-
1650) atomistikaning tarafdorlari bo’lmadilar. Ularning g’oyalari bo’yicha materiya zarrachalardan 
iborat deb qaradilar. P.Gassendi (1592-1655) Demokratning g’oyasini rivojlantirib bo’linmas atomlar 
orasida bo’sh fazolar mavjud deb qaradi
2
.