Laboratoriya mashg‘ulotlari

Tashish. GOST 17768-90 bo‗yicha. 

Saqlash.+5° dan  +30°S gacha haroratda. 

Saqlanish muddati. 5 yil. 

Farmakologik guruhi.Metobolitik jarayonlarni stimullovchi vosita.  

 

---

65 

 

16-ma‟ruza: Ko‟z tomchilarini sifatini baholash, qadoqlash va o‟rash. 

Reja: 

1. Ko‗z tomchilarini ta‘rifi. 

2. Ko‗z tomchilarinisifat ko‗rsatkichlarini aniqlash. 

3.Ko‗z tomchilarini  qadoqlash va o‗rash. 

Tayanch ibora va so‟zlar:Tiniq, rangli, pN yoki kislotalilik yoki ishqoriylik, mexanik 

qo‗shimcha,qovushqoqlik,osmolyarlik, to‗ldirish hajmi,sterillik.  

Ajratilgan vaqt-2 soat 

Maruzaning  maqsad:  Talabalarga  ko‘z  tomchilari  ularni  xozirgi  kunda  tutgan  o‘rni, 

Ko‗z tomchilarida ―Dori vositalari sifatini standartlari. Asosiy qoidalar‖ tarmoq standarti TSt 

42 - 01 : 2002 rasmiy nashrda keltirilgan sifat ko‗rsatkichlari bilan tanishtirish. 

Ko‗z  tomchilari:  guttae  ophtalmicae  Ko‗z  tomchilari  tomchilab  dozalanuvchi 

(qo‗llaniladigan)  suvli,  moyli  eritmalar,  emulsiya  yoxud  suspenziya  xolidagi  suyuq  dori 

shaklidir.  

Ko‗z  dori  shakllari  (KDSH):qattiq:  tabletkalar,  lamellar,  qalamchalar,  sepmalar,  ko‗z 

dorivor plyonkalari; 

suyuq:suvli va moyli eritmalar, emulsiya, suspenziyalar; 

yumshoq: gomogen va geterogen surtmalar;  

gazsimon: aerozollar (ko‗z spreylari);  

____________________________________ 

6 

Kate  McCormick  (2002)  Pharmaceutical  Engineering  Series:  Quality  and  regulatory 

compliance., Butterworth-Heinemann, Oxford.295 P. 

Ko‗z  tomchisini  izotoniklash  uchun  qo‗shiladigan  yordamchi  modda  dorivor  modda 

bilan mos kelish-kelmasligiga qarab tanlanadi. Ba‘zi xollarda giper yoki gipotonik eritmalarni 

qo‗llash ruhsat etiladi va bu haqda xususiy maqolada ko‗rsatilgan bo‗ladi.  

Ko‗z tomchisining  me‘yordagi qovushqoqligi 5–15 sP oralig‗ida bo‗lib, bu ko‗rsatkich 

40 - 50 sP dan oshib ketmasligi kerak.  

Ko‗z  tomchilarining  rangi  DF  XI  nashri  1-jild  194  betda  keltirilgan  «Suyuqliklarning 

rangini  aniqlash‖  maqolasi  bo‗yicha  ranglilik  etalonlari  bilan  solishtirib  yoki  xususiy 

maqolada  keltirilgan ko‗rsatmalar bo‗yicha vizual aniqlanadi. 

•  Solishtirish  uchun  olinadigan  tekshiriluvchi  suyuqlik  va  etalon  hajmi  bir  xil 

miqdorda olinishi kerak. Solishtirish diametri va shishasi bir xil bo‗lgan probirkada, oq fonda 

olib boriladi (pri dnevnom otrajennom   svete na matovo - belom fone). 

•  Tekshirilayotgan  namunaning  rangi  etalonnikiga  to‗g‗ri  kelishi  yoki  yaqin  bo‗lishi 

kerak, lekin intensivligi bo‗yicha ortib ketmasligi kerak. 

•  Rangsiz  bo‗lishi  kerak  bo‗lgan  suyuqlikni  yuqoridan  butun  suyuqlik  qatlami  orqali 

kuzatib, oq fonda tekshiriladi.  

•  Rangi  bo‗yicha  suvdan  farqlanmaydigan  suyuqliklar  rangsiz  suyuqlik  hisoblanadi 

(eritmalarda esa erituvchisidan farqlanmaydigan). 

•  Ko‗z tomchilari  "Sterilizatsiya" maqolasiga ko‗ra va hususiy maqola ko‗rsatmasiga 

binoan sterillanadi. 

•  100

0

S haroratda 30 daqiqa sterillanadigan (stabilizatorsiz) dori modda eritmalari; 

•  100

0

S  haroratda  15-30  daqiqa  sterillanadigan  (stabilizator  qo‗shib)  dori  modda 

eritmalari; 

•  Haroratga chidamsiz dori modda eritmalari  

Korxona sharoitida termolabil modda eritmalari bakterial filtrlardan o‗tkazilib, mexanik 

usulda sterillanadi. . 

•  Ko‗z  tomchilarining  sterilligiDFXI  nashri,2-jild,187-bet  maqolasiga  ko‗ra 

tekshiriladi. 

---

66 

 

•  In‘eksion eritmalarning idishlardagi hajmi nominal hajmdan ortiq bo‗lishi kerak. 

Idishlardagi in‘eksion eritmalarninghajmi kalibrlangan shprits (idish hajmi 50ml gacha 

bo‗lsa)  yoki  kalibrlangan  silindr  (idish  hajmi  50ml  dan  ko‗p  bo‗lsa)  yordamida  20±2°S 

haroratda aniqlanadi. 

Ko‗z  tomchilarida  ―Dori  vositalari  sifatini  standartlari.  Asosiy  qoidalar‖  tarmoq 

standarti  TSt  42  -  01  :  2002  rasmiy  nashrda  keltirilgan  quyidagi  sifat  ko‗rsatkichlari 

o‗rganilishi kerak: 

1. Dori vositasining lotin, davlat va rus tillaridagi nomlari 

2. Xalqaro patentlanmagan  nomi 

3. Tarkibi 

4. Tavsifi 

5. Sterilizatsiya va to‗ldirish shartlari 

6. CHinligi 

7. Tiniqligi 

8. Rangliligi 

9. pH yoki kislotalilik yoki ishqoriylik 

10. Mexanik qushimchalar 

11. Qovushqoqligi 

12. Osmolyarligi 

13. YOt aralashmalar (o‘xshash birikmalar) 

14. Qadoqni to‗ldirish hajmi 

15. Sterilligi 

16. Miqdoriy tahlili 

17. O‘rami 

18. Yorliqlash 

19. Tashish   

20. Saqlash 

21. YAroklilik muddati   

22. Asosiy farmakoterapevtik guruhi