Laboratoriya jumıs №1

Elektron mikroskopta ko`riw. Elektron mikroskop ja`rdeminde jaqtılıq mikroskopı menen ko`rip bolmaytug`ın (0,2 mkm) kishi ob`ektler ko`riledi. Elektron mikroskop viruslar, tu`rli mikroorganizmlerdin` na`zik du`zilisi, makromolekulyar birikpeler ha`m basqa submikroskopik ob`ektlerdi u`yreniw ushın qollanıladı. Bunday mikroskoplarda jaqtılıq nurların elektron ag`ımlar yieleydi. Usı elektron ag`ımlardın` tolqın uzınlıg`ı 0,005 nm bolıp, deyarli ko`rinetug`ın jaqtılıq tolqınının` uzınlıg`ınan 100 000 ma`rte kelte.
Elektron mikroskoptın` en` kushli ko`rsete alıw imkaniyati a`melde 0,1— 0,2 nm bolıp, ulıwma 1 000 000 ma`rte ulken etip ko`rsetedi ( suwret 6).
«Nur tarqatıwshı» elektron a`spablar menen bir qatarda skanerleytug`ın elektron mikroskoplardan ha`m paydalanıladı. Olar ob`ekt rel`efini jaqsı ko`rsetedi. Lekin bul mikroskoplardın` ulken etip ko`rsetiw imkoniyati «nur tarqatıwshı» elektron mikroskopqa qarag`anda to`men boladı.
Qazirgi zaman texnalogiyaların mikrobiologik a`meliyatda qollanılıwı (suwret 6).
1.İnterferentsiyalawshı komp`yuterli mikroskopiya –kletkalardı submolekulyar da`rejede joqarı tınıqlıqqa yie bolg`an tasvirlerdi alıw mumkin.
2.Lazerli konfakal mikroskopiya- ob`ektlerdin` anıq su`wretin pu`tin maydan boylap ko`riw mumkin. Komp`yuter texnologiyaların qollaw arqalı ob`ektti rekonstruktsiya etiw ha`m mumkin.
Mikroorganizmler morfologiyası ha`m u`yreniw usıllırı
Mikroorganizmlar morfologiyası.
Mikrobiologiya pa`ninin` bul bo`liminde turli mikroorganizmler dun`yasının` tiykarg`ı wakilleri: bakteriya, virus, a`piwayılılar ha`m zamarrıqlardın`
morfologiyasına ta`n qa`siyetleri ko`riledi. Bakteriyalar prokariotlar a`lemine kiredi (suwret 8). Berji klassifikatsiyasi (2001) boyınsha tabiyattag`ı tiri organizmler 4 a`lemge kiritiledi: eukariotlar, prokariotlar, arxebakteriyalar, viruslar ha`m plazmidlar. Prokariotlar a`lemi kletka diywalının` du`zilis xarakteri boyınsha eki (domenga) toparg`a Bacteria ha`m Archaea g`a kiritilgen
1. Bacteria domeni (eubakteriya) quramına to`mendegiler kiredi
1. Juqa diywallı – bularg`a ha`mme grammanfiy bakteriyalar kiritilgen.
2. Qalın` diywallı - bularg`a tiykarınan grammusbat bakteriyalar kirgizilgen.
3. Mollicutes - bularg`a kletka diywalı bolmag`an bakteriyalar mikoplazmalar kirgizilgen
2. Archaea domeni (arxebakteriyalar) –bularg`a grammanfiy, grammusbat bakteriyalar kirgizilgen bolıp, olardın` kletka diywalı bar, lekin onın` quramında peptidoglikan tutpaydı. Olar o`zlerine ta`n ribosomalardı tutadı RNK (rRNK).
Mikroorganizmler klassifikatsiyasında olar klass, ta`rtip, semeystva, a`wlad ha`m tu`rlerge bo`linedi.
Meditsina mikrobiologiyasında a`hemiyetge yie bolg`an to`mendegi bakteriyalar tolıq (bakteriyalar, spiroxetalar, mikoplazmalar, xlamidiyalar, rikketsiyalar, aktinomitsitlar) u`yreniledi.