Laboratoriya ishlarini bajarishning umumiy tartibi. Laboratoriya ishlarini bajarish qoidalari

Voltmetrni o‘zgaruvchan kuchlanishda tekshirish uchun:

• 
  «Nz» chastota pereklyuchatelini kerakli chastotaga qo‘yish.
  
• 
  « +, --» perklyuchatelini «-» holatiga keltirish.
  
• 
  «U_max – O - U_CK – O -- U_CB» perklyuchatelini «U_CK» holatiga keltirish.
  

Ulash sxemalari
Voltmetrni tekshirish

Voltmetrning qarshiligini o‘lchash

Ampermetrni tekshirish

R₃
Ampermetrning qarshiligini o‘lchash

Sxemadagi belgilar:
V₀, A₀-namunaviy voltmetr va ampermetr;
V_x,, A_x-tekshirilayotgan voltmetr va ampermetr;
mA-milliampermetr; mV- millivoltmetr;
R1, R2, R3-dastakli reostatlar;
PT-kuchlanishni pasaytiruvchi transformator 220/12 V.
Ish bo‘yicha tushuntirish va ko‘rsatmalar

1. 
   Asboblarning strelkasi korrektor yordamida nolga keltiriladi.
   
2. 
   Asbobni tekshirishdan oldin nominal tokda 15 minut davomida ishlatib olish lozim.
   
3. 
   Asbobning faqat darajalangan qiymatlari tekshirilishi kerak.
   
4. 
   Tekshirishlar kuchlanish yoki tokni avval oshirila borish jarayonida, keyin kamaytirib borishda erishiladigan qiymatlarda olib boriladi.
   
5. 
   Voltmetrning qarshiligini o‘lchashda kamida uchta qiymat olinishi va ularning o‘rtacha arifmetik qiymatini Xisoblash lozim.
   
6. 
   yoki egri chizig‘ini chizayotganda tuzatma qiymati ordinata o‘qi bo‘yicha qo‘yilib, to‘g‘ri chiziq bilan birlashtiriladi.
   

Jadvallar
1-jadval

O‘lch

Ux

U0^'

U0^"

U0œr

^'

^"



k





№

B

bo‘l

V

bo‘l

V1

VS

B

B

%

%

%

V

2-jadval

O‘lch	U0				IV		RV	RVo‘r	PVH
№	Bo‘l	V		bo‘l		MA	Om	Om	Vt

3-jadval

O‘lch

Ix

I0^'

I0^"

I0œr

^'

^"



k





№

A

bo‘l

A

bo‘l

A1

AS

A

A

%

%

%

V

4-jadval

O‘lch	UÀ				I0		RÀ	RÀo‘r	PÀN
№	Bo‘l	V		bo‘l		mA	Om	Om	Vt

Jadvaldagi belgilar.
U_x, I_x - tekshirilayotgan asbobning ko‘rsatishi;
U'₀, I'₀ - namunaviy asboblarning qiymatlari oshirilayotganidagi qiymatlari;
U₀^", I₀^" - namunaviy asboblarining qiymatlari kamaytirib borilayotganidagi qiymati;
U_0o‘r, I_0o‘r - namuna asboblar ko‘rsatishining o‘rtacha qiymatlari;
I_A, I_V - milliampermetr va millivoltmetrlarning ko‘rsatishi.


Xisoblash formulalari.

1. 
   Voltmetrlarning ko‘rsatishi oshirilib va kamaytirilib borilganda mutloq xatoligi.
   

, .

2. 
   Voltmetrning eng yuqori nisbiy xatoligi
   

, .
3. Voltmetrning eng yuqori nisbiy keltirilgan xatoligi
.
4. Voltmetr ko‘rsatishining variasiyasi (o‘zgarishi)
.
bu yerda U_XN-voltmetrning yuqori o‘lchash chegarasi
5. Voltmetr uchun tuzatma.
.
6. Voltmetrning qarshiligi.
.

7. 
   Voltmetr iste’mol qiladigan nominal quvvati
   

.
Savollar.

1. 
   Magnitoelektrik, elektormagnit va elektrodinamik asboblarning ish prinsipini tushuntiring.
   
2. 
   Asboblarning umumiy tuzilishini aytib bering.
   
3. 
   Spiral prujina, korrektor, tinchlantirgichlarning xizmati nimadan iborat?
   
4. 
   Mutloq xatolik va tuzatma nima?