Laboratoriya ishi qoidalari

POLIMERLARNI QAYTA ISHLASH, KIMYOVIY TOLALAR OLISH
Tola deb zarrachalari egiluvchan va mustahkan bo'lgan, uzunligi ko'ndalang kesim yuzasidan bir necha marotaba katta bo'lgan, ip va tekstil maxsulotlari olish uchun ishlatiladigan materiallarga aytiladi. Kelib chiqishiga ko'ra tolalar tabiiy va kimyoviyga bo'linadi.
Tabiiy tolalarga:

• 
  Asosini tsellyuloza tashkil etadigan, o'sunliklarni o'sish davrida urug'i (chigit), poyasi (kanon lyon), barglari va mevasining yuza qismida shakllanadigan o'simlik tolalari;
  
• 
  Oqsildan tashkil topgan: keratin va fibroin, seritsin kabi xayvondan olinadigan tolalar,
  
• 
  Mineral asosga ega tolalar.
  

14-Rasm. Sun'iy tolalarni sinflansh
Sintetik tolalar geterozanjirli va karbozanjirli polimerlar asosida olmadi. Poliamidli, poliefirli, poliuretanli tolalar geterozanjirli tolalarga kiradi. Poliolefinli, polivinilgalogenidli, polivinilspirtli,tolalar karbozanjirli tolalar sinfiga kiradi. Geterozanjirli tolalarga neylon, kapron, sopolimerlar, lavsan, perlon,spandex (laykra) misol bo'la oladi. Karbozanjirli tolalarga politen, moplen, poliſaybr, xlorin, atsetoxlorin, teflon, vinilon, nitronlarni misol qilish mumkin.
Noorganik kimyoviy tolalar Kremniy birikmalari asosida, metallar asosid:1, metall birikmalari asosida, metallmaslar asosida olinadi. Ularga shisha tolalar, bazalt, volfram, berilliy, molibden, po'lat, oksidli (alyuminiy, berilliy, tsirkoniy oksidlari), titan borid, karbidli (bor, kremniy karbidlari), nitridli (kremniy nitrid), boridli,uglerodli tolalarni misol qilish mumkin.
Tabiati violinish usulidan qat'iy nazar kimyoviy tolalar elementar tola bo'lib, erigan yoki suyuqlangan polimeri filyera tubida teshiklar bor metal yoki shishali tsilindrning teshigidan siqib chiqarish orqali olinadi. Filyeradagi teshiklar soni elementar tola sonini beradi, ularning diametrik - hosil bo'lgan tolaning qalinligini.
Tolaning qalinligi teks, tola tartib raqami va denye bilan xarakterlanadi. Teks - 1000 m tolaning grammda ifodalangan massasi. Tola numeri - 1 g namunadagi tolaning metrlar soni. Denye- grammda ifodalangan 9000 m tola massasi. Tola qanchalik ingichka bo'lsa, uning rasami shuncha yuqori, teks va denyesi shuncha kichik bo'ladi.