Laboratoriya ishi passiv va aktiv quyosh suv isitgichlarining ish

2.
 
AKTIV QUYOSH ISITISH TIZIMLARI 
Aktiv quyosh isitish tizimlarining quyosh kollektorlari (havo- yoki suv 
isitgichlari), issiqlik tashuvchini sirkulyasiyalash elementlari (havo o‘tzazgichlar, 
ventilyatorlar, quvurli o‘tkazgichlar, nasoslar, issiqlik almashtirigichlar) va issiqlik 
akkumulyatorlari asosiy tashkil etuvchi qismlari bo‘lib hisoblanadi.
Aktiv tizimlarni quyidagi alomatlar bo‘yicha klassifikatsiyalash mumkin: 
1)
issiq suv ta’minoti, isitish va uyg‘unlashtirilgan tizimlarning bajaradigan 
vazifasi bo‘yicha; 
2)
mavsumiy, yillik ishlash davri bo‘yicha; 
3)
individual (yakka), guruhli, markazlashgan iste’molchilar bo‘yicha; 
4)
1, 2 va ko‘p konturli, konturlar soni bo‘yicha; 
5)
o‘rinbosa oladigan issiqlik manbaining bor bo‘lishligi va uning turi bo‘yicha. 

---

Quyosh issiq suv ta’minoti tizimlari tabiiy (termosifonli) yoki majburiy 
sirkulyasiyali 1, 2 va ko‘p konturli bo‘lishi mumkin. Bunday tizimlarning asosiy 
elementlari quyosh kollektori-suv isitgich va bak-akkumulyator bo‘lib hisoblanadi 
(2.2 rasm).
A B V
4
1 2 1 2 1 3 2
4 5 4
5 5 
2.2- rasm. Tabiiy sirkulyasiyali quyosh issiq suv ta’minoti tizimlarini sxemasi:
A-bir konturli oquvchi; B va V-ikki konturli; 1-quyosh kollektori; 
2-bak akkumulyator; 3-issiqlik almashtirgich; 4-issiq va 5-sovuq suv 
Bak-akkumulyator quyosh kollektoridan balandroq o‘rnatiladi va zichliklar 
gradienti hisobidan suv tabiiy konveksiya ta’sirida sirkulyasiyalanadi. Ikki konturli 
tabiiy-konveksiyali 
tizimlarning 
(2.2,B,V 
rasm) 
kamchiligi 
- 
suvning 
sirkulsiyalanish tezligi kichik bo‘lganligidan ularning samaradorligi past. 
Samaradorligini oshirish uchun esa majburiy sirkulyasiyadan foydalaniladi. 
Aktiv quyosh isitish tizimlarida quyosh kollektoridagi issiqlik avall issiqlik 
akkumulyatoriga so‘ngra xonaga uzatiladi va shu davrda quyosh issiqligining 
yutilishini, akkumulyasiyalanishini va taksimlanishini rostlash talab etiladi.
Suvli isitish tizimlarining bak-akkumulyatoriga ega bo‘lgan ikki konturli 
tizimlari eng keng tarqalgan (2.2, A rasm). Bunday tizimlarda tizimning ayrim 
qismlarini mustaqil rostlanishi ta’minlanadi va akkumulyatorning baypas chizig‘i 4 
yordamida qo‘shimcha issiqlik manbai 6 hisobidan akkumulyatorni qizib ketishiga 
yo‘l qo‘yilmaydi.
Uyg‘unlashtirilgan aktiv tizimlar istishni ham va issiq suv ta’minotini ham 
ta’minlaydi (2.2, B rasm). Sarflanadigan suvni isitish uchun qo‘shimcha issiqlik 
almashtirgichlardan foydalaniladi. 

---

Aktiv quyosh issiqlik ta’minoti tizimlari qurilmasining ishlash rejimini 
avtomatik boshqarish tizimlari bilan ta’minlash zarur. 
5 6 13 
A 8 B 11 12
1 8
2 4 1 3 2 6
7 5 7 9 7 9
7 10 7