Laboratoriya ishi №7 Beshinchi analitik guruh kationlari. Guruh reagentining ta’siri. Sb3+

Laboratoriya ishi № 7

Beshinchi analitik guruh kationlari. Guruh reagentining ta’siri. Sb³⁺, Sb⁵⁺, Sn²⁺, Sn⁴⁺, As³⁺, As⁵⁺ kationlarga xos reaksiyalar. Beshinchi guruh kationlari aralashmasining tahlili.

Beshinchi analitik guruh kationlari As³⁺, As⁵⁺, Sb³⁺, Sb⁵⁺, Sn²⁺ va Sn⁴⁺ kationlaridan iborat bo`lib, ushbu kationlarning sulfidlarining suvda eruvchananligi IV-analitik guruh kationlarining eruvchanligidan ancha kichik. Ammo IV-analitik guruh kationlaridan V-guruh kationlari o`z xossalariga ko`ra farq qiladi, Ularning SnS dan boshqa sul`fidlari Na₂S, K₂S, (NH₄)₂S ta`sirida tiotuzlar hosil qilib suvda eruvchan shaklga o`tadi.

Masalan:

As₂S₃ + 3Na₂S=2Na₃AsS₃

As₂S₅ + 3Na₂S=2Na₃AsS₄

Beshinchi guruh kationlari eritma muhiti pH=0,5 bo`lganda H<sub>2</sub>S ta`sirida sulfidlar hosil qilib cho`kmaga tushadi. Buning uchun tekshirilayotgan eritmaga ko`proq HCl qo`shiladi va unga vodorod sul`fid yuboriladi(mo`rili shkaf ostida). Natijada V-guruh kationlari sulfidlar shaklida cho`kmaga tushadi.

Masalan:

2Na₃AsO₃+6HCl+3H₂S=As₂S₃+6NaCl+6H₂O

Eritma muhiti neytral yoki ishqoriy bo`lsa H<sub>2</sub>S yoki (NH<sub>4</sub>)<sub>2</sub>S ta`sirida kationlar cho`kmaga tushmaydi, sababi tiotuzlarni hosil bo`lishidir, ya`ni:

Na₃AsO₃+3H₂S=Na₃AsS₃+3H₂O

Tiotuzlarga HCl ta`sir etib tiokislotalar hosil bo`ladi, ammo ular beqaror bo`lgani uchun darhol parchalanadi:

Na₃AsS₃+3HCl= H₃AsS₃+3NaCl

2H₃AsS₃→3H₂S + As₂S₃

Demak, eritmaga qo`shilgan HCl birinchidan, tiotuzlarni parchalaydi, ikkinchidan, hosil bo`lgan sulfid tuzlarini kolloid holida eritmaga o`tishiga to`sqinlik qiladi.

V-analitik guruh kationlaridan mishyak birikmalari muhim biologik ahamiyatga ega. Mishyak birikmalari juda kam miqdorda hayvon va o`simliklar to`qimalarida bo`ladi, ularning o`sishiga va rivojlanishiga ijobiy ta`sir etadi. Tuproqda K<sub>3</sub>AsO<sub>3</sub> kaliy arsenit tuziningbo`lishi arpa, karam va shu kabi boshqa o`simliklarning hosildorligini ortishiga olib keladi. Mishyak birikmalari(ayniqsa As<sup>3+</sup>) zaharli bo`lgani uchun qishloq xo`jaligida kemiruvchi zararkunandalarga qarshi kurashda ishlatiladi.