Laboratoriya ishi №1 Analitik kimyo laboratoriyasida ishlash texnika xavfsizlik koidalari

Fosfat anioni PO₄^3- ning xususiy reaksiyalari

Tajribalarni bajarishda natriy gidrofosfat erit­masidan foydalansa bo`ladi.

1. 
   Bariy xlorid BaC1₂ natriy gidrofosfat eritmasi bilan ta`sirlashib, bariy gidrofosfatning oq cho`kmasini hosil qiladi:
   

Na₂ HPO₄+BaCl₂ = BaHPO₄+2NaCl

HPO₄^2- +Ba²⁺ = BaHPO₄

Natriy gidrofosfat eritmasidan 4-5 tomchi olib, us­tiga BaC1₂ eritmasidan 2-3 tomchi qo`shiladi. Oq cho`kma hosil bo`lishi kuzatiladi.

BaHPO₄ cho`kmasi kuchli kislotalarda (H₂SO₄ dan tashqari), shuningdek, sirka kislotada ham eriydi.

2. 
   Magnezial aralashma (MgCI₂+NH₄OH+NH₄Cl) PO₄^3- anionlar bilan oq kristallik cho`kma MgNH₄PO₄ hosil qiladi:
   

Na₂HPO₄+ NH₄OH+MgCl₂ = MgNH₄PO₄↓+2NaCl+H₂O

HPO₄^2- + NH₄OH+Mg²⁺ = MgNH₄PO₄↓+H₂O

5-6 tomchi magniy xlorid eritmasiga shuncha tomchi am­miak eritmasi qo`shiladi; hosil bo`lgan magniy gidroksid cho`kmasini NH<sub>4</sub>C1 eritmasi qo`shib eritiladi. So`ngra olingan magnezial aralashma suv hammomida isitilib, unga natriy gidrofosfat eritmasidan oq cho`kma - MgNH₄PO₄ magniy-ammoniy fosfat hosil bo`lguncha qo`shiladi.

Tajribani bajarish sharoiti:

• 
  NH₄C1 eritmasidan ortiqcha qo`shmaslikka harakat qilish lozim. NN<sub>4</sub>C1 dan ko`p qo`shilsa kompleks ion hosil bo`lishi hisobiga cho`kma tushmaydi;
  
• 
  eritmani isitish cho`kma hosil bo`lishini jadallashtiradi.
  
• 
  eritmadagi AsO₄^3-, SiO₃^2-, C₂O₄^2- ionlari reaksiyaga xalakit beradi.
  

3.