Laboratoriya ishi № Mavzu: Keskichlarning asosiy turlari. Konstruktiv elementlari va geometrik parametrlari

1.8 – rasm. Keskichning gorizontal tekislikdagi joylashishiga nisbatan burchaklarni o‘zgarigshi.
Rasmdan ko‘rinib turibdiki h kattalikdagi keskich markazdan yuqoriga o‘rnatilsa oldingi burchak miqdroga kichiklashadi. Agar keskich mrkazdan pastga o‘rnatilsa buning teskarisi bo‘ladi.
Tokarlik o‘tuvchi keskichlari bir hil materialdan tayyorlangan, qattiq qotishma plastinkasi bilan ta’minlangan va ko‘p qirrali qattiq qotishma plastinkasiga ega turlarga bo‘linadi. Ular GOST 18868 – 73, 18878 – 73, 18880 – 73, 18881 – 73, 18882 – 73, 18062 – 72 va 18884 – 73 bo‘yicha tayyorlanib, quyidagicha geometrik parametrlarga ega bo‘lishi mumkin.

1.9 – rasm. Tokarlik kesib tushiruvchi keskichning geometrik parametrlari.
Keskichlarning geometrik parametrlarini o‘lchash usullari.
Keskichlarning geometrik parametrlarini o‘lchash maxsus burchak o‘lchovchi asboblar yordamida bajariladi. Keskichni uchidagi burchak radiusi o‘lchov asbobi bilan o‘lchanadi, tanasining qirqimi shtangentsirkul (SHTS 1) yoki chizg‘ich bilan o‘lchanadi.
Keskichlarning oldingi, ketingi asosiy va yordamchi burchaklarini o‘lchashda Semyonov konstruktsiyali universal burchak o‘lchovchi asboblardan foydalanish mumkin (1.10 – rasm).

1.10 – rasm. Universal burchak o‘lchovchi asbob.
1 va 4 – lineyka va ugolniklarni mahkamlash uchun homutlar; 2 – almashinuvchi lineyka; 3 – ugolnik; 5 – nonius shkalasi; 6 – asos sektori; 7 – lineyka; 8 – maxkamlagich; 9 – nonius sektori.
1.11 – rasmda ko‘rsatilgan burchak o‘lchovchi asbob yordamida keskichning φ, φ₁ va ɛ burchaklarini aniqlash mumkin.
Asosiy burchakni o‘lchash uchun o‘lchov asbobining plankasi (1) keskichning kesuvchi qirrasiga qo‘yiladi, keskichning yon tomoniga esa planka (2) qo‘yiladi. Burchak o‘lchovchi asbobning shkalasi ko‘rsatgan qiymat asosiy φ₁ burchakni qiymati bo‘ladi. Aynan shu yo‘l bilan yordamchi φ₁ ham aniqlandi.