2.
Rasmda JK trigerida beshta kirish, shu jumladan to'g'ridan-to'g'ri Q va
teskari Ǭ chiqishlar mavjud.
R (Reset) - asl holatini tiklash, S (Set) - sozlash, C - takt kiritish, yana ikkitasi
qo'shiladi. Bular J (jump)-sakrash va K (kill)-o'ldirish kirishlari.
Ushbu qo'shimcha krishlarning mavjudligi tufayli oddiy sxemalarlar
yordamida qiziqarli natijalarga erishish mumkin bo'ladi.
Asosiy kirishlarning mantiqiyligi (C, J, K)
quyidagicha amalga
oshiriladi.Agar J kirish yuqori potentsialga ega bo'lsa va K kirish nolga teng bo'lsa,
u holda trigerC kirishda takt impulsining tuhishida bitta holatga o'rnatiladi.
Agar kirish J nolga, K kirish esa yuqori potentsialga ega bo'lsa, u holda takt
impulsining tushishi bilan triger nol holatiga "qayta tiklanadi".
J = K = 0 bo'lganda, takt impulslaridan qat'i nazar, triger holati o'zgarmaydi.
Va agar J = K = 1 bo'lsa, unda har bir taktimpulsi kelishi bilan triger holati teskari
tomonga o'zgaradi. Bunday holda, triger chastotani ikkiga bo'luvchi sifatida ishlaydi.
Ushbu mantig' ishi tufayli trigger algoritmini juda moslashuvchan ravishda
sozlash mumkin bo'ladi. Ushbu ko'p qirralilik JK triggerini murakkab mantiqqa ega
qurilmalarda ishlatishga imkon beradi.
JK trigerlarida chastotani o'nga bo'linishni amalga oshirish oson. Agar
kirishga 10 kHz chastotali impulslarni qo'llasak, u holda chiqish allaqachon 1 kHz
ni tashkil qiladi. Bunday sxemalar dekadalik bo'luvchi yoki dekada deb nomlanadi.
Turli xil koeffisent xisoblariga ega bo'linuvchilar ilgari radio havaskorlar
tomonidan elektron soatlar va oddiy musiqa asboblarini
ishlab chiqarishda faol
foydalanilgan. Ushbu sxema juda tejamli emas va diskret elementlarga yig'ilsa,
juda ko'p joy egallaydi, chunki u to'rtta trigger va 2VA elementidan foydalanadi.
TTL mantig'iga asoslangan keng tarqalgan K155 seriyali universal JK-triger
K155TV1 (KM155TV1) ni o'z ichiga oladi. Ushbu mikrosxemaning xorijiy
analoglari SN7472N, 7472, SN7472J hisoblanadi. Ushbu triger ikki bosqichli sxema
bo'yicha qurilgan va murakkab kirish mantig'iga ega, bu erda uchta J kirish va uchta
K kirish mantiqiy VA sxemaga muvofiq birlashtiriladi,
shuningdek, triger to'g'ridan-
to'g'ri va teskari chiqishga ega. Kirishlar sozlash va qayta tiklash (S va
R)
va takt impulse C kirish. Bunday sxema quydagicha ko’rinishga ega.
Uning ichki tuzilishi shunday ko'rinishga ega. Asosiy mantiq elementlari va
eng oddiy RS-triger tuzilishi bilan tanish bo'lganlar JK- trigerni juda ko'p
qiyinchiliksiz tushunishadi.
3.
JK triger, diagrammada ko'rib turganingizdek,
turli xil kirishlar soni
bo'lgan VA-EMASelementlari asosida tashkil etilgan. Sxema o'z ichiga quyidagi
elementlarini oladi: 2VA - YO'Q, 3VA - YO'Q va 6VA - YO'Q. 6VA–YO’Q
elementlarining mavjudligi, shuningdek, ikki bosqichli tuzilish trigerni ko'p
maqsadli va universal qiladi. Yakuniy vazifaga qarab, triger kirishlari birlashtirilishi
yoki sxemaning boshqa mantiqiy elementlariga ulanishi mumkin.
K155TV1 mikrosxemasida JK triger ishini aniq ko'rsatadigan oddiy sxemani
yig'ishingiz mumkin. Ushbu ketma-ketlikdagi deyarli barcha mikrosxemalar singari
7-chiqish bu korpus, 14-chiqish esa + 5V kuchlanishli manbadir. 12- chiqishda (takt
impulsining kiritilishi) va to'g'ridan-to'g'ri va teskari triger chiqishlarda (8 va 6-
pinlar) yorug’likdiodlarni oqimni cheklovchi rezistorlar orqali ulash kerak.
Quvvatni ulab bo'lgandan so'ng, chiqishdagi LEDlardan biri yonadi. Endi siz
triggerning ishlashini kirishdagi sozlash va qayta tiklash orqali tekshirishingiz
mumkin. Buning uchun 2 (R) va 13 (S) kirishlargalarga navbatma-navbat past
potentsialni yoki «korpus» ni uilash(berish) kerak.
Trigger holatini ko'rsatish uchun LEDlar navbat va navbat yonib-o’chib
turadi. Bu bilan ishlashini tekshiriladi. Endi siz trigerning hisoblash rejimida qanday
ishlashini ko'rishingiz mumkin. Buning uchun siz J va
K kirishni birlashtirib, ularni
+ 5V kuchlanish manbaiga qarshilik orqali ulashingiz mumkin
Siz buni qilishingiz shart emas. Ta'rifga ko'ra, TTL mantiqiy
mikrosxemasining har qanday chiqishi, agar u shunchaki havoda "osilib" tursa va
hech qaerga ulanmagan bo'lsa, yuqori potentsialga ega (mantiqiy birlik darajasi).
Mikrosxemalarning bo'sh kirishlarini quvvat manbai plyusi bilan bog'lash tasodifiy
operatsiyalarni
oldini olish, ya'ni shovqinbardoshliligini oshirish uchun amalga
oshiriladi.
Endi siz C kirishiga shunday chastotali impulslarni yuborishingiz mumkinki,
bunda ular HL1 yorug’likdiodiningning ishlashidab vizula ko’rishingiz
mumkun.Trigger chiqishiga ulangan LEDlar ikki barobar kichik chastotada ishlaydi.
Ya'ni, ushbu rejimda JK-triger kirish signalining chastotasini ikkiga ajratadi.
