Raqamli iqtisodiyot (ingliz tili digital economy) elektron va raqamli

---

Sohadagi yangiliklar 

 

Raqamli iqtisodiyot (ingliz tili. – digital economy) - elektron va raqamli 

texnologiyalarga yo'naltirilgan iqtisodiy faoliyat turi. Bunga elektron biznes va 

tijorat kiradi. 

Raqamli iqtisodni raqamli texnologiyalarga asoslangan ishlab chiqarish sifatida 

ham ko'rish mumkin. Ayni paytda, dunyo aholisining taxminan 50% o'rganish yoki 

biznes yuritish maqsadida har kuni Internet foydalanadi. Prognozlariga ko'ra, 

tarmoq orqali sotish soni tez orada savdo munosabatlarining boshqa turlarini ortda 

qoldiradi. 

Raqamli iqtisodiyotning rivojlanishi tufayli deyarli har bir faoliyat sohasida yangi 

imkoniyatlar ochilmoqda. Raqamli texnologiyalar rivojlanishi bilan, iste'molchi 

onlayn buyurtma orqali mahsulotni ancha tez va qulay sharoitda oladi, shuningdek 

pulini ham tejashi mumkin. Chunki ko'p hollarda onlayn savdoda mahsulot odatiy 

bozordagidan ko'ra ancha arzon bo'ladi. 

Bizning hayotimizga raqamli texnologiyalar kirib kelishi bilan iqtisodiyotda ijobiy 

o'zgarishlar yuz berishni boshladi: 



 

sotuvchilar orasida raqobat oshdi 



 

mehnat unumdorligi oshdi 



 

mahsulot va xizmatlarga bo'lgan talab oshdi 



 

mahsulot ishlab chiqarishda bo'lgan xarajatlar kamaydi 

Misol uchun, Uber – dunyodagi eng yirik, yagona transport vositasiga ega 

bo'lmagan kompaniya.Uber o'z elektron dasturi orqali mijozlar bilan 

---

munosabatlarini quradigan texnologik kompaniyalardan biri. Bu esa hattoki 

ko'chaga chiqib taksi kutishni ham raqamlashtirish orqali inson uchun qulaylik 

yaratish va vaqtini tejash mumkinligining yaqqol isbotidir. 

Ayniqsa pandemiya vaqtida va undan keyingi davrda raqamli texnologiyalarga 

bo'lgan talab maksimum nuqtasiga chiqdi. Chunki insonlarda ko'chaga chiqish, 

jonli kontaktda bo'lish imkoniyati yo'q edi. Shu bois onlayn savdoga, onlayn 

formatdagi ta' limga bo'lgan ehtiyoj, raqamli texnologiyalar yordamida qondirildi. 

Qisqa qilib aytganda pandemiya bizga insoniyat uchun naqadar zarur ekanligini 

namoyon etib berdi. 

Ushbu sohadagi yangiliklarga to'xtaladigan bo'lsak, raqamli iqtisodiyot yuqori sur' 

atlarda rivojlanmoqda va o'smoqda. Chunki yuqorida aytib o'tilganidek 

pandemiyadan so'ng sohaga bo'lgan talab va qiziqish ortdi. Endilikda dunyoning 

ko'pgina rivojlangan davlatlari aksariyat kasblarni onlayn ya' ni masofaviy shaklga 

o'tkazish fikrini o'rganib chiqishmoqda. Chunki ofislarda yuzlab ishchilarni to'plab 

ishlash kompaniyalarga ham, ishchilarga ham noqulaylik tug'dirardi. Endilikda 

ko'p kompaniyalarda ishchilarining bir qismi masofadan turib, o'z uyidan yoki 

bo'lmasa sevimli qahvaxonasidan o'tirgan holda o'z ishini bajarmoqda. Bu 

shuningdek fikrimcha, yo'llardagi har kunlik tirbandliklarni ham bir qadar 

kamaytiradi va odamlarning vaqtini tejashda yordam beradi. Shu bilan birga ta' lim 

sohasida ham katta o'zgarishlar yuz bermoqda. Endilikda talabalar o'z uylaridan 

turib chet elning oliy ta' lim muassasalarida o'qiy olishadi. Xususan O'zbekistonda 

ham oliy ta' lim mussasalarida sirtqi, kechki ta' lim shakllari bilan bir qatorda 

yangi: masofaviy ta' lim ham shakllantirilishi kutilmoqda. 

Nima bo'lganda ham raqamli iqtisodiyot juda tez sur' atlar bilan rivojlanayotgan 

sohadir. Va bugungi zamonaviy jamiyatni usiz tasavvur etib bo'lmaydi.