Laboratoriya ish №1

sublimatlanish -bu qizdirilganda moddaning qattiq holatdan bevosita bug‘ga (ya’ni suyuqlanmasdan turib) aylanishidir. Sublimatlanish yordamidagi moddalarni tozalash usuli qizdirilganda suyuqlanmasdan bug‘ga o‘tadigan, lekin sovitilganda uchuvchan bo‘lmagan aralashmalardan holi bo‘lgan kristallarni hosil qiladigan qattiq moddalarga nisbatan ishlatilishi mumkin.

Suyuqlikdagi qattiq aralashmalarni filtrlash yordamida, erib ketgan moddalarni esa haydash yoki distillash yordamida tozalanadi. (6- rasm).

Rasm. 6. Suyuqliklarni xaydash uchun moslama: 1-Vyurs kolbasi; 2-termometr; 3-sovitgich; 4-allonj; 5-kolba.

Haydash orqali moddalarni tozalash usuli qizdirilganda suyuqlikning bug‘lanishi va hosil bo‘lgan bug‘ni kondensatlanishi (qayta suyuqlanish)ga asoslangan gaz holatidagi moddalarni aralashmalardan tozalash qattiq yoki suyuq yutuvchi moddalar tutgan yutuvchi idishdan gaz oqimini o‘tkazishga asoslangan. Gazni tozalash jarayoni uni quritishni va gaz olish jarayonida hosil bo‘ladigan o‘ziga xos aralshmalar va havoni yo‘qotishni o‘z ichiga oladi.

Absolyut toza moddalar deyarli mavjud emas. Lekin ayrim namunalardagi aralashmalarning massasi turlicha bo‘lishi mumkin. Kimyo sanoati tomonidan ishlab chiqariladigan mahsulotlar uchun ularning tozalik darajasini belgilaydigan maxsus nomlanishlar qo‘llaniladi. Ko‘p miqdorda aralashmalar tutgan mahsulotni «texnik» deb ataladi. Moddaning tozalanishi sari quyidagi sotilish sortlari mavjud: «toza», «analiz uchun toza», «kimyoviy toza».