Laboratoriya ish №1 Quyosh va shamol generatorlarining

Ishning bajarilish tartibi:

1. 
   Shamol generarori shamolga perpendikulyar qilib joylashtriladi.
   
2. 
   Havoning zichligi o`zgarmas qiymatda 1.29 kg/m³ olinadi.
   
3. 
   Anemometr, integratorlar yordamida ma‘lum vaqt oralig‗ida shamolning o‗rtacha tezligini aniqlanadi.
   
4. 
   Ko`rilayotgan maydon yuzasi aniqlanadi (m²).
   
5. 
   Yuqoridagilarni hisoblaganimizdan keyin N _sham.oqimi shamol oqimining quvvati aniqlanadi.
   
6. 
   Quvvat aniqlangandan keyin ma`lum vaqt oralig`ida foydali ish topiladi.
   
7. 
   F orqali tezlikda oqib o‘tuvchi havoning sekunddagi massasi aniqlanadi. 8.Kinetik energiyasi aniqlanadi.Bu yerda kinetic energiya to`la energiya hisoblanadi. 9.Foydali va to‘la ish hisoblangandan keyin F.I.K aniqlanadi.
   

№	^Nsham.oqimi	m	Af	Et	ц
1
2
3

Shamol tezligini o„lchash usullari va asboblari.
Shamolning asosiy energetic xarakteristikalaridan biri bo‗lgan tezligini o‗lchash uchun anemometr (grekcha «anemometr»so‗zi-«anemo»-shamol,«metr»-o‗lchayman) asboblari qo‗llaniladi. Shamol tezligini o‗lchovchi asboblar ikki guruhga bo‗linadi

1. 
   Ko‗rsatuvchi anemometrlar-shamolning oniy tezligini ko‗rsatuvchi asboblar.
   
2. 
   Anemometr integratorlar–ma‘lum vaqt oralig‗ida shamolning o‗rtacha tezligini beruvchi asboblar.
   

Shamol tezligini o„lchovchi asboblar:

1. 
   doskali(flyugerli) anemometr: 1-o‘q; 2-metall doska; 3 - sakkizshtift- (metall o‗zakchali)li sektor; 4 -shtok; 5 –shamol yo‗nalishini ko‗rsatuvchi; 6-tutqich.
   
2. 
   qo‗lda ishlatiladigan induksionanemometr; v)-shamolning tezligi va yo‗nalishi datchiklari bloki – elektr energiyasida ishlaydigan anemorumbometr; g) qabul qiluvchi o‗lchov asboblari; d)shamolning o‗rtacha tezligini o‗lchovli yarim sharli qo‗lda ishlatiladigan anemometr.
   

Hozirgacha ularning orasida ko‗rsatuvchi anemometrlar–doskali (flyu-gerli) anemometr (a - rasm), qo‗lda ishlatiladigan induksionanemometr (b - rasm) va anemorumbometr (v - rasm) hamda anemometr integratorlar - qo‗lda ishlatiladigan yarim sharli anemometrlardan ko‗p foydalanilgan (d- rasm). Hozirgi kunda ilm-fanning taraqqiyoti natijasida ishlatish qulay, o‗lchamlari kichik va chiroyli dizayndagi anemometrlar yaratilib, ulardan muvaffaqiyatli foydalanilmoqda. Ishlash prinsipi bo‗yicha bunda yanemo metrlar quyidagi turlarga bo‗linadi:
-pallali anemometrlar;

• 
  parrakli anemometrlar;
  
• 
  issiqlik anemometrlari;
  
• 
  ultratovushli anemometrlar.
  

To‘g‘ridan to‘g‘ri shamolning tezligini ko‘rsatuvchi ultratovushli cho‘ntak anemometrlar foydalanishga juda qulaydir. «Xplorer-1» (a-rasm) anemometri faqatgina shamolning kerakli vaqtdagi tezligini ko‗rsatsa, «Xplorer-2» (b-rasm) anemometri shamolning zarur vaqtdagi tezligi yoki ma‘lum vaqt oralig‘idagi o‗rtacha tezligini hamda havoning haroratini (hattoki Sizning tanangizni haroratini ham) ko‗rsatadi «Xplorer-3» (v-rasm) anemometrini shamolning tezligidan tashqari uning yo‗nalishini hamda havoning haroratini (hattoki Sizning tanangizni haroratini ham) ham ko‗rsatadi. Bundan tashqari unga shamolning yo‗nalishini aniq ko‗rsatadigan electron kompas ham o‗rnatilgan.

Ushbu cho‗ntak anemometrlari batareyalar yordamida ishlab, ulardan qorong‘u tunda ham foydalanish mumkin. Ularni boshqarish 1 dona knopka orqali amalga oshiriladi.