«Labguldoshlar Lamiaceae L. oilasi ayrim dorivor vakillarining bioekologiyasi»

S. sclarea L. – Muskat marmarak
7. To‘pguli supurgisimon, piramidal - tarvaqaylagan. Yuqori labining tishchalari o‘zaro teng. Guli oq………………………………………………………………..8
+ To‘pguli oddiy yoki shoxlangan, 2 juft yon qisqa novdali. Gulkosacha nay-qo‘ng‘iroqsimon, 16–20 mm. Yuqori labining o‘rta tishchasi yon tishalaridan qisqaroq. Guli och-siyohrang. Barg yuzasi siyrak tukli, orqa tomoni qalin namatsimon tukli. V–VII(VIII). Tog‘. Soy o‘zanlari, granit va ohaktoshli va gipsli yerlarda, toshli, shag‘al toshli yonbag‘irlarda o‘sadi.
S. sarawschanica Rgl. Et Schmalh. – Zarafshon marmaragi
8. Barglari tuxumsimon, gulkosacha keng - naychasimon yoki qo‘ng‘iroqsimon, tishchalari meva hosil bo‘lish paytida tikansimon. Yuqori labning o‘rta tishchasi yondagilaridan o‘tkir burchak hosil qilib chetlashgan. V–VI. Adir, pastki tog‘. Soztuproqli yonbag‘irlarda, yarimcho‘l o‘simliklar uyushmalarida, shag‘al toshli yerlarda o‘sadi.
S. spinosa L. – Tikanli marmarak
+ Barglari cho‘ziq-tuxumsimon, gulkosacha uzun-ingichka naycha-simon, tishchalari nozik - tikanli emas. Yuqorigi labning o‘rta tishchasi yongilariga parallel joylashgan. Bo‘yi 30–80 sm. Soxta mutovkalarining yonbarglari yo‘q. Gultoj oq, pastki labida pushti-qizil dog‘i bor. V–VI(VII). Adir, pastki tog‘. Soztuproqli adirlarda o‘sadi.
S. macrosiphon Boiss. – Uzun naychali marmarak

170.(11) Turkum. Perovskia Kar.– Perovskiya xapri

Yarim buta
1. P. scrophulariifolia Bge. – Muxallisbargli xapri, abrik.
Gulkosachasidagi tuklar oddiy, uzun, ba’zan vilkasimon. Barglari cho‘ziq yoki tuxumsimon, asosi kesik yoki biroz yuraksimon, yuzasi yopishqoq, o‘tkir hidli. Bo‘yi 60–120 sm. To‘pguli siyrak shingil. Guli siyohrang. VI–VII, VII–VIII. Tog‘. Shag‘al toshli yonbag‘irlarda, qoyalar oralig‘ida, ba’zan soy o‘zanlarida o‘sadi .
171.(12) Turkum. Ziziphora L. – Zizifora, kiyik o‘t
1. Yarimbutacha yoki ko‘p yillik o‘t. Poyasi bir nechta, (to‘rtburchakli) biroz qing‘ir-qiyshiq. To‘pguli poya uchida, kallaksimon. Gultoji siyohrang. Bo‘yi 20–40 sm. Barglari nashtarsimon yoki ensiz nashtarsimon. Gulbandlari 4–5 mm. Xushbo‘y hidli o‘simlik. VI, VII–VIII. Adir, o‘rta tog‘. Toshli, shag‘al-toshli yonbag‘irlarda o‘sadi .