Labaratoriya ishi № Mavzu: Frezaning geometrik parametrlarini o‘rganish

7.8 – rasm. Vintsimon tishli torets yo‘nish frezasi.
Kesuvchi tishlarining joylashishi hamda qanday materialdan tayyorlanishiga ko‘ra torets frezalari GOST 1092 – 69, GOST 9473 – 71, GOST 8529 – 69, GOST 22085 – 76 GOST 22088 – 76 bo‘yicha turlari mavjud.

7.9 – rasm. Toretsli frezaning geometrik parametrlari.
Uch yoki barmoq frezalar (7.10 – rasm). Bunday frezalar shponka pazlari, T shaklidagi pazlar, ariqchalar va boshqalar frezalash uchun ishlatiladi.

7.10 – rasm. Uch frezalar:
a - barmoq freza; b - T simon freza; v - burchak frezasi.
Bu frezalarda kesuvchi tishlari bir uchida joylashgan bo‘lib, ikkinchi uchi tutqich vazifasini o‘taydi. Konstruksiyasi bo‘yicha barmoq frezalar GOST 17025 – 71, GOST 17026 – 71, GOST 4675 – 71, GOST 20537 – 75, GOST 16463 – 70 bo‘yicha tayyorlanuvchi turlari mavjud.

7.11 – rasm. Barmoq frezaning geometrik parametrlari.
SHakldor frezalar. SHakldor frezalar yaxlit bo‘lishi va qo‘yma tishli qilib tayyorlanishi mumkin (7.12 – rasm). Bu frezalar shakldor yuzalarni frezalash uchun mo‘ljallangan.

7.12 – rasm. SHakldor (fason) frezalar.
Taroq frezalar. Odatda qisqa rezbalar qirqish uchun ishlatiladigan bu frezalarning uzunlii frezalanadigan detalning uzunligidan 2 – 3 qadam ortiq bo‘ladi.
Profili qirqilishi kerak bo‘lgan rezba profiliga o‘xshash taroq freza 1 shpindelga zagotovkaning o‘qiga parallel qilib o‘rnatiladi va o‘z o‘qi atrofida aylantiriladi. Narezkaning to‘la chuqurligicha kesib kirishi uchun freza yoki zagotovka ko‘ndalangiga suriladi, shundan keyin zagotovka 2 asta – sekin doiraviy suriladi va ayni paytda zagotovka yoki freza bo‘ylama siljitiladi. Zagotovka 1 1/6 dan 1 1/8 gacha aylanganda rezba to‘liq kesib bo‘linadi.
Frezalar tayyorlanish usuli va tishning profiliga ko‘ra, quyidagi turlarga bo‘linadi:
a) tishlari o‘tkir uchli frezalar (7.12 – rasm, a). Bunday frezalarning tishlari burchakli frezalar bilan frezalash natijasida hosil bo‘ladi (γ = 10 - 15°, α = 8 - 10°).
b) tishlari kertilgan frezalar (7.12 – rasm, b). Bunday frezalar tishining ketingi yuzasi spiral shaklda qilib profillangan, profillar ko‘pincha arximad spirali shaklida bo‘ladi (γ = 0°, α = 10 - 15°).