L. S. Karieva makroiqtisodiyot

Y = A * L
α 
* K
β
,
bu yerda: Y - ishlab chiqarish hajmi; 
L - ish haqi xarajatlari; 
K - kapital xarajatlar; 
α
va 
β
kuch koeffitsientlari; 
A tomonlar nisbati va 1,01 ga teng. 

---

158 
Statistik ma’lumotlarni qayta ishlash quvvat koeffitsientlarining qiymatlarini 
aniqlashga imkon berdi: 
α
= 3/4 va 
β
= 1/4. Keyingi tadqiqotlar taxminan bir xil 
natijalarni berdi. 
Quvvat ko‛rsatkichlari, agar ishlab chiqarish koeffitsienti 1% ga oshsa, ishlab 
chiqarish hajmi qancha ko‛payishini ko‛rsatadi. 
Zamonaviy ilmiy-texnika inqilobining samarasini hisobga olgan holda ishlab 
chiqarish funktsiyasini o‛zgartirish muammosi juda dolzarbdir. Uning yutuqlaridan 
foydalanish, avvalgiga qaraganda yuqori darajada, ham jonli, ham moddiy 
mehnatni tejashga imkon beradi, ya’ni mehnat unumdorligining o‛sishi bilan birga 
investitsiyalar samaradorligi ham o‛sib boradi. Ammo agar bugungi kunda ishlab 
chiqarish hajmining o‛sishi birinchi navbatda mehnat unumdorligini oshirish 
hisobiga ta’minlansa, kelajakda - kapital samaradorligini oshirish orqali 
ta’minlanadi. 
Keyinchalik, Duglas-Kobbning ishlab chiqarish funktsiyasi yangi omil - texnik 
taraqqiyotning paydo bo‛lishi munosabati bilan o‛zgartirildi. Birinchi marta (1942 
yilda) ushbu omil va uning iqtisodiy o‛sishga ta’sirini hisobga olishga urinish 
gollandiyalik iqtisodchi Yan Tinbergen tomonidan amalga oshirildi. Uning 
sharhida formula quyidagi shaklga ega edi: 
rt
I
e
L
AK
Y




, 
bu yerda: I - mehnat xarajatlarining o‛sish sur’ati; 
e
rt
- bu texnik taraqqiyot tufayli vaqt omili. 
Ushbu omilning kiritilishi iqtisodiyotdagi nafaqat miqdoriy, balki sifatli 
o‛zgarishlarning hammasini aks ettirishga imkon beradi: ish bilan band bo‛lganlar 
malakasining 
oshishi, 
innovatsiyalar, 
ishlab 
chiqarishni 
tashkil 
etishni 
takomillashtirish, ta’lim va jamiyat darajasining oshishi va boshqalar.