L. S. Karieva makroiqtisodiyot

of eksport (Xp): 
Bu mamlakatning import va eksport operatsiyalari bo‛yicha xarajatlar 
o‛rtasidagi farq.
YaMMni xarajatlar orqali hisoblash formulasini quyidagicha tasvirlash 
mumkin:
YaIM = C + I + G + X
n 
. 
YaIMni daromadlar bo‛yicha aniqlashda yakuniy mahsulotni ishlab chiqarish 
jarayonida rezident-ishlab chiqarish birliklari tomonidan, qo‛shilgan qiymatlar 
hisobidan, to‛langan dastlabki daromadlar qo‛shib chiqiladi.
YaIMni 
daromadlar 
ko‛rinishida 
aniqlashda
, 
iqtisodiy 
nazariyada, 
daromadlarni quyidagi komponentlarga bo‛lish ko‛zda tutiladi:
-amortizatsiya (A);
- bilvostia soliqlar (T)
-yollanma ishchilarning ish haqlari (W)
- ijara haqi to‛lovi va renta ko‛rinishidagi daromadlar(R1);
- kapital uchun olingan foiz daromadlari (R2);
- mulkdan keladigan daromad (nokorporativ korxonalar daromadi) (P1);
- korporatsiya foydasi (P
2
).
Korporatsiyalar foydasi o‛z navbatida quyidagilarga bo‛linadi:
a) korporatsiyasi foydasidan to‛lanadigan soliqlar (P
2.1
);
b) hissadorlar o‛rtasida taqsimlanadigan dividendlar(P
2.2
);
v) korporatsiyaning taqsimlanmagan foydasi(P
2.3
).
Keltirilgan yondoshvuga ko‛ra:
YaIM (Y
) = 
A + T + W + R1 + R2 + P1 + P2 .

---

32 
Xarajatlar va daromadlar ko‛rinishida hisoblab topilgan YaIM hajmi o‛zaro 
mos keladi. Chunki milliy iqtisodiyot doirasida bir subyekt tomonidan qilingan har 
qanday xarajat ikkinchi subyekt uchun daromad bo‛lib tushadi. 
2.4 Milliy hisob tizimidagi boshqa ko‛rsatkichlar va ular o‛rtasidagi nisbat 
Milliy hisobchilik tizimiga ko‛ra milliy iqtisodiyot rivojlanishini tahlil etish 
uchun YaIM ko‛rsatkichidan boshqa yana bir qator ko‛rsatkichlardan 
foydalaniladi. Bu ko‛rsatkichlar jumlasiga Yalpi milliy daromad (YaMD) 
ko‛rsatkichi ham kiradi. Bu ko‛rsatkich MHTning oldingi ko‛rinishida hisoblangan 
Yalpi milliy mahsulot (YaMM) ko‛rsatkichi bilan mohiyatan bir xil.