L. R. Ayra pety a n s, A. A. P u L a t o V v o L e y b o L nazariyasi va

partiyadan  iborat  bo‘lgan  o‘yin  2:0  hisobida  bizning  voleybolchilarim iz 
foydasiga hal  b o id i.
1961-yili  afg‘on  voleybolchilari  Toshkentga  ikkinchi  bor  tashrif 
buyurishdi.  Birinchi  kuni  m ehm onlar 0:3  hisobida  « M ehn at rezervlari», 
ikkinchi  kuni  esa  2:3  hisobida  «ODO»  jam oalariga  uchrashuvni  boy 
berishdi.

---

Shu  yili  0 ‘zbekistonga  M o‘g ‘ulistonning  erkaklar  va  ayollar 
jam oalari  kelishdi.  M ehm onlar  respublikam izning  «ODO»,  «SKIF»  va 
«Burevestnik»  jam oalari  bilan  kuch  sinashdi  va  barcha  uchrashuvlarda 
magMub boMishdi.
1961-yilning  dekabrida  0 ‘zbekiston  voleybolchilari  Indoneziyaga 
o‘rtoqlik  uchrashuvlari  o ‘tkazish  uchun  jo ‘nashdi.  Ular  Suratayya 
shahrida  q ato r  uchrashuvlarda  ishtirok  etib  bitta  o ‘yinda  m ag‘lub 
bo‘lishgan  b o ‘lsa,  qolganlarida  m ezbonlar  jamoasidan  ustun  kelishdi.
1962-yil  iyun  oyida  0 ‘zbekistonning  erkaklar  va  ayollar  jam oalari 
M o‘g ‘ulistonga  j o ‘nashdi  va  barcha  uchrashuvlarda  g‘oliblikni  qo‘lga 
kiritishdi.
1964-yil 
avgust 
oyida 
0 ‘zbekistonga  javob 
safari 
bilan 
Indoneziyaning  erkaklar  va  ayollar  jam oalari  tashrif  buyurishdi. 
M ehm onlam ing 
erkaklar 
jam oasi 
0 ‘zbekistonning 
«Dinamo» 
(Toshkent)  jam oasi  bilan  o ‘ynab,  uchrashuvni  0:3  hisobida  boy 
berishgan 
bo ‘!sa, 
Indoneziyaning  ayollar  jam oasi  Toshkentning 
«Spartak» jam oasi qizlariga 2:3  hisobida yutqazishdi.
M azkur 
halqaro 
o ‘yinlarda 
erkaklar 
voleybol 
jam oasidan
G.X udyakov,  G.Bagirov,  R.Xusainov,  Yu.Simonov,  V.Kucherov, 
V.Ananich,  ayollar  jam oasidan  esa  M.Katasonova,  T.Sklyarova, 
L.Raxm anqulova,  Yu.X oliqnazarova  va  L.Korchaginalaming  alohida 
mahorat nam oyish etganliklarini ta ’kidlash  lozim.
1974-yillarga  kelib  o‘zbek  voleybolchilari  Bangladesh,  Hindiston 
va  boshqa  xorijiy  davlatlarda  halqaro  o ‘rtoqlik  uchrashuvlari  o ‘tkazib 
yuksak  m ahorat  ko‘rsatishdi.  Jum ladan,  1976-yili  ular  Afg‘onistonda 
qator  halqaro 
uchrashuvlarda 
ishtirok  etib,  o ‘zlarining  yuksak 
m ahoratini y an a bir bor namoyish etishdi.
1970-yildan  to  1991-yillargacha  o'zbek  voleybolchilari  talaygina 
halqaro  rasm iy  va  o ‘rtoqlik  m usobaqalarida  ishtirok  etib  kelishgan. 
0 ‘tgan  davr  ichida  yuqori  m alakali  voleybolchilar  doirasi  kengaya 
bordi.  B ular  qatoriga  Olimpiada  chempionlari  V.Duyunova,  L.Pavlova, 
yoshlar  o*rtasida  Ovrupa  chem pionlari  L.Ishmayeva,  L.Suleykina,
O.Belova,  L.Lepilina,  O.Dubyaga,  S.Myachin  kabilar kiradi.  Shuni  ham 
alohida  ta ’kidlash  joizki,  Respublikam izning  erkaklar  va  ayollar 
jam oalari  q ato r  nufuzli  m usobaqalarda  —  chempionatlar,  halqlar 
spartakiadasi,  maktablararo  spartakiada  va  yoshlar  sport  o ‘yinlarida 
ishtirok  etib,  sharafli  o ‘rinlam i  olishga  sazovor  bo‘lishgan.  Jumladan, 
1967-yii — halqlar spartakiadasi -  erkaklar 6-o‘rin;  1971-yii -  ayollar 5- 
o‘rin;  1972-yil — maktablararo  spartakiada -  qizlar jam oasi  chempionlik

---

unvoniga  sazovor  bo‘lishdi,  o ‘g ‘il  bolalar -   8-o‘rin;  1973-yil  -  yoshiar 
sport  o‘yinlari  -  qlzlar 4-o‘rin.  o 'g ‘il  bolalar  6-o‘rin;  1975-yil  -  halqlar 
spartakiadasi  -   erkaklar  8-o‘rin,  ayollar  -   5  o ‘rin;  1978-yil  —  Kubok 
musobaqalarida  Toshkentning  «Dinamo»  jam oasi  3-faxrli  o ‘rinni 
egallashga sazovor bo‘Igan;  1979-yii  -  halqlar spartakiadasi -  ayollar 6- 
o‘rin;  1983-yil  -   erkaklar  8-o‘rin,  ayollar  7-o‘rinni  egallashgan.  Ushbu 
davr  ichida  erkaklar,  ayollar  va  o ‘smirlar  jam oalari  0 ‘zbekistonda 
xizm at 
ko‘rsatgan 
ustoz-m urabbiylar 
V.Shnurov, 
G.Keshishev, 
A.Izrailov, 
V.Shveduks, 
L.Gurfinkel, 
M .G al’perin, 
A.Lopatin, 
A.M ansurov,  G.Bagirov,  V .K inshakov  va  A .K oneevlar  rahbarligida 
mahalliy va horijiy  m usobaqalarda ishtirok etishgan.
Muvofiq  yillarda  ushbu  natijalarga  binoan  o ‘zbek  voleybolchilari 
mamlakatimiz tarixida  ilk  bor  sport  ustalari  unvoniga sazovor boMishdi: 
bular -  G.Xudyakov,  G.Bagirov,  Yu.Simonov,  V .K ucherov,  V.Ananich 
va  R.XusainovIardir.
Ayollar  o ‘itasida  esa  L.Velichko,  T.Sklyarova,  M.Katasonova, 
L.Ishmayeva,  L.Raxmanqulova,  S.Gapirdjanova  va  boshqalar  birinchi 
bor sport ustasi degan nomga sazovor boMdilar.
Vatanimizning 
o ‘z 
m ustaqilligini 
q o‘lga 
kiritishi 
o ‘zbek 
voleybolining  halqaro  miqyosdagi  o ‘m iga  ham  ijobiy  ta ’sir  ko‘rsatdi. 
Chunonchi, 
1993-yil 
24—31 -iyulida 
Shanxay 
(X X R ) 
shahrida 
o ‘tkazilgan  Osiyo  Chem pionatida  mustaqil  0 ‘zbekistonning  ayollar 
milliy temía jamoasi  voleybol  tarixida  birinchi  bor ishtirok etib, faxrli 6- 
o ‘rinni  qo‘lga kiritdi.  Mazkur chem pionatga qadar ushbu  musobaqalarga 
tayyorgarlik  maqsadida  Am erika  Q o‘shma  S htatlarining  bir  necha 
shaharlarida bo‘lib, turli  universitetlar voleybol jam oalari  bilan  o ‘rtoqlik 
uchrashuvlarini  o‘tkazishdi  v a  o ‘yinlarda  m uvafaqqiyat  qozonishgan 
edi.
1994-yilda 
Taylandda 
o ‘tkazilgan 
«P rinsessa 
Kubogi» 
musobaqalarida  L.Ayrapetyants  rahbarligida  tashkil  etilgan  «SKIF- 
Interkross» klubi qoshida tarkib topgan ayollar voleybol jam oasi  ishtirok 
etib,  maqtovga loyiq o ‘yin nam oyish etishdi.
1997-yil  21-28-sentabrda  M anila  shahrida  o ‘tkazilgan  Osiyo 
Chempionatida  ayollar  terma  jam oasi  6-o‘rin,  1998-yilda  o ‘tkazilgan 
Qozog‘iston  Respublikasi  Prezidenti  Kubogi  halqaro  tu m irid a  3-o‘rin, 
shu  yili  Taylandda  o ‘tkazi!gan  IX  «Prinsessa  K ubogi»da  6 -o ‘rin,  1998- 
yil 
24-28-m ayda 
Vetnamda 
o ‘tkazilgan 
X  
O siyo 
Klublararo 
Chempionatida  3-o‘rin, 
1999-yil  Vetnamda  janubi-sharqiy  Osiyo

---

C hem pionatida  2-o‘rin  va  shu  yili  Toshkentda  o‘tkazilgan  «Kubok 
M ikasa»  halqaro tum irida  1-o‘rinlam i olishga sazovor bo‘lgan.
E ’tiborg a 
loyiq  joyi 
shundaki, 
istiqloldan 
so‘ng 
o‘zbek 
voleybolining  taraqqiyoti  respubíikam izda  yangicha  yo'naíishda  davom 
etishi  k o ‘zga  tashlanayotir.  Jum ladan,  1992-yildan  boshlab  muntazam 
o‘tkazilayotgan 
0 ‘zbekiston 
Chem pionati 
voleybolning 
yanada 
rivojlanishiga va ravnaq topishiga katta ta’sir ko‘rsatmoqda.
A yniqsa,  so ‘nggi  yillarda  tadbiq  etilgan  o‘quv  muassasalari 
o‘rtasida  o ‘tkazilayotgan  3  bosqichli  musobaqalar:  «Umid  nihollari», 
«Barkam ol  avlod» va  «Universiada»  voleybolni  o‘quvchi-talaba yoshlar 
o ‘rtasida keng rivoj topishiga m uhim   turtki  bo‘lmoqda.
Shuni  ta ’kidlash  o'rinliki,  s o ‘nggi  yillarda  respublika  miqyosida 
o ‘tkazilayotgan  musobaqalarda  professional  jam oalar  doirasi  kengayib 
borm oqda.  B ular  qatoriga  «Kinap»  (Samarqand  sh.),  «Viktoriya» 
(Navoiy  sh.),  M HSK (Chirchiq sh.),  «SKIF» (Toshkent sh., 0 ‘zDJTI)  va 
hokazo  jam o alar  kiradi.  M azkur  voleybol  jam oalarining  a’zolari 
boMmish  o ‘yinchilar,  sport  ustalari  A.Sovich,  Sh.Muslimov,  I.Vlasov, 
A .Popovkin, 
S.Juravlev, 
I.Tam biyev 
(hammasi 
«Viktoriya» 
jam oasidan), 
S.Banov,  A .Ribalkin,  A.Serebryannikov,  S.Myachin 
(Toshkent-Sam arqand  jam oasidan),  A.Kolesnikov,  K.Pak,  A.Jimov, 
V .Petrov,  M .M am atyuk,  F.Bavatov,  D.Sultanov,  S.Siddiqov,  («SKIF»), 
A .Q osim ov,  R.Knyazev,  I.Erm ish  («MHSK»),  V.Domnidi  (Q o‘qon) 
barcha  m usobaqalarda  o‘zlarining  yuqori  saviyadagi  mahoratlarini 
nam oyish 
etganlar. 
Ayollar 
jam oalaridan 
«SKIF» 
(Toshkent) 
o ‘yinchilari 
E.Shmitova, 
P.Kibardina, 
S.Ashurkova,  O.Xujayeva, 
M .M artinenko 
(halqaro 
toifadagi 
sport 
ustalari), 
E.Shpachuk, 
Y e.K orchagina,  S.Grigoryeva  va  boshqalar  « 0 ‘zbekiston  sport  ustasi» 
degan nom ga sazovor boMishdi.
Bu  borada  murabbiy-m utaxassis  va  tashkilotchilarni  ham   xizmati 
hurm atga  sazovordir.  Jumladan,  A.Kim  (Samarqand),  T.Abramova 
(Toshkent),  G.Ponomarev  (Toshkent),  A.Asqarov  (Q o'qon),  M.Domnidi 
(Farg‘ona),  Yu.Kulakov  (Q oraqalpog‘iston  Respublikasi),  A.Kazakov 
(Q oraqalpog‘iston 
Respublikasi), 
L.Ayrapetyants 
(Toshkent) 
va 
boshqalam i alohida ta’kidlab o ‘tish o ‘rinlidir.
M uso baqa  o'yinlarining  mazm unli,  qiziqarli  va  shu  bilan  bir 
qatorda 
talab 
doirasida 
o ‘tkazishda 
0 ‘zbekiston 
voleybol 
Federatsiyasining  bosh  kotibi,  halqaro  toifadagi  hakam  L.Ayrapetyants, 
milliy  v a  respublika  toifasidagi  hakamlar  V.Shnurov,  V.Bardin,

---

N .Yaparov,  A.Pulatov,  LZoxidov,  N.M amajonov,  Sh.Isroilov  v a  shu 
kabi  ko‘pgina mutaxassislaming xizm ati katta.
0 ‘zbekiston  voieyboiini  yangicha  yo‘nalishda  taraqqiy  ettirishda 
uni  viloyatlarda  «harakatga»  keltirish,  xorijiy  davlatlam i  voleybol 
jam oalari  bilan  aloqa  bog'lashda,  ular  bilan  rasmiy  m usobaqalam i 
tashkil  qilishda  O ‘zbekiston  voleybol  Federatsiyasining  Prezidenti 
E.M .G ‘aniyev  hamda  Federatsiyaning  barcha  a’zolari  ibratli  faoliyat 
ko ‘rsatib kelmoqdalar.
Istiqloldan  so‘ng o'tkazilgan  O ‘zbekiston  mitliy  chem pionatlari  va 
«Universiada»  natijalari  3 , 4-jadvallarda keltirilgan.
Xulosa  o ‘m ida  shuni  aytish  lozimki,  0 ‘zbekiston  voleyboliga  oid 
tarixiy  lavhalar  mazkur  o ‘yinni  qanday  yo‘nalishlarda  shakllantirishga, 
uning  ommaviyligini  yanada  oshirishga  hamda  istiqbolini  ta ’minlashga 
katta yordam  beradi.